|
سانسور سازمانیافته محتواهای مرتبط با بزرگداشت شهید سلیمانی در اینستاگرام
نمک بر زخم مقاومت
محمد سلحشور: دومین سالگرد شهادت سپهبد حاجقاسم سلیمانی امسال در شرایطی برگزار شد که بهرغم گذر زمان، کماکان آتش دل مردم در سوگ قهرمان شهیدشان زبانه میکشد. برگزاری اجتماعات پرشور مردمی در بزرگداشت مقام این شهید بزرگوار صحنه بیبدیلی از همراهی و مودت میان مردم و حاجقاسم را خلق کرد، تا جایی که تصاویر صف چند کیلومتری مردمی که برای زیارت مقبره این شهید راهی کرمان شده بودند، تبدیل به نمادی از تاریخسازی یک شهید در همراه و همدل کردن یک ملت شد.
با این حال نکتهای که در دومین سال بزرگداشت شهادت سردار رشید اسلام و قهرمان مردم ایران و منطقه به چشم میآمد، افزایش محدودیت روزافزون شبکههای اجتماعی در نشر هرگونه مطلب در پاسداشت مقام شهید سلیمانی بود. شبکه اجتماعی اینستاگرام که از قریب به یک سال پیش از شهادت شهید سلیمانی شروع به حذف موردی تصاویر ایشان کرده بود، از 3 ژانویه سال2020 همزمان با ترور فرمانده سابق سپاه قدس در فرودگاه بغداد و موج همراهی و عزاداری مردم در سوگ شهید سلیمانی به شکل جدیتری اقدام به حذف پستهایی که محتوایی از این شهید داشتند کرد، تا جایی که صفحات بسیاری از کاربران این شبکه اجتماعی در همان روزهای نخست پس از شهادت سردار سلیمانی از دسترس خارج شد.
گذر زمان از شهادت حاجقاسم سلیمانی اما موجب به فراموشی سپرده شدن این شهید در میان مردم ایران نشد تا جایی که روزهای منتهی به 13دی سال گذشته و امسال، عملا تبدیل به موسمی آیینی در بزرگداشت یاد سردار دلها در فضای عمومی کشورمان و متقابلا فضای مجازی شد. اما گویی هرقدر ریشههای این مودت نمود بیشتری در رفتار مردم پیدا میکرد، برخی اپلیکشنها و در رأس آنها اینستاگرام محدودیتهای بیشتری در این زمینه اتخاذ کردند و حتی ظن به اینکه محتوایی در تمجید از شهدای مقاومت باشد هم باعث حذف پست و صفحات مختلف میشد؛ در یک فقره طی هفتههای گذشته این شبکه اجتماعی آمریکایی به بهانه برخورد با کمپین «قهرمان من» از سوی دوستداران شهدای مقاومت اقدام به حذف تمام پستهایی کرد که از هشتگ HERO استفاده کرده بودند. حذف حجم انبوهی از پستهایی که با موضوع قهرمانان ورزشی و سینمایی از این هشتگ استفاده کرده بودند عملا تبدیل به یک رسوایی جهانی برای اینستاگرام شد اما اهتمام این شبکه اجتماعی بر سانسور هدفمند و همهجانبه تمام محتوای مرتبط با سردار مقاومت تا جایی بود که چنین لطمهای به اعتبار خود را پذیرا باشد.
با این اوصاف چه چیز باعث میشود شبکههای اجتماعی موجود به عنوان نمادهایی قوامبخش برای هژمونی آمریکا و آزادی لیبرال در سطح جهان چنین هزینهای را به جان بخرند؟
احتمالا جوابی که میتوان به این سوال داد این است: سرمایه اجتماعی حاصل از شهادت سرداران مقاومت و جهتبخشی به حرکت مردم ایران و منطقه، مهمترین عاملی است که میتواند ترور بزدلانه بغداد را با یک تکثیر گسترده انسانی بلااثر کند. از همین رو پذیرفتن هزینه این سانسور سازمانیافته بهرغم ضربهای که به وجهه و ژست بیرونی آمریکا میزند، نشان از عزم جدی قاتلان آمریکایی برای جلوگیری از ترویج فرهنگ شهادت در جهان دارد. بر همین مبنا نمیتوان از نظر دور داشت در سالهای آینده حتی موتورهای جستوجوگر و باقی ابزارهای آمریکا در فضای مجازی نیز تبدیل به بخشی از این سیستم سانسور و سرکوب شوند.
تذکر هفته گذشته رهبر انقلاب در همین زمینه موید لزوم هماندیشی برای جلوگیری از تحمیل چنین نقشه شومی به مردم کشورمان است. ایشان در دیدار خانواده شهدای مقاومت برخورد حذفی مستکبران با شهید سلیمانی در فضای مجازی را نشانه ترس آنها حتی از اسم شهید و واهمهشان از رواج و تکثیر آن الگوی گرانسنگ دانستند و گفتند: در دنیای امروز، فضای مجازی زیر کلید مستکبران است و این واقعیت باید مسؤولان فضای مجازی کشور را نیز هوشیار کند تا به نحوی عمل کنند که دشمن نتواند به هر شکل و هر جا که اراده کرد، در فضای مجازی برخورد کند.
با چنین نگاهی و همچنین با استناد به تجربه سانسور حداکثری تصاویر و محتواهای مربوط به شهید سلیمانی، همه چیز نشان از یک برنامهریزی خارجی برای جلوگیری از تکثیر و قوامبخشی فرهنگ سرداران مقاومت در جامعه ایران دارد.
در چنین فضایی سیاستگذاری فرهنگی کشور بیش از همیشه باید در یک موقعیت تهاجمی به سمت ابتکار عمل و تولید آثار موفق در بزرگداشت جایگاه شهید حاجقاسم سلیمانی و باقی سرداران مقاومت حرکت کنند. در عین حال با توجه به تذکر رهبر انقلاب، پیگیری همهجانبه برای ایستادگی مقابل این سانسور سازمانیافته نیز به موازات فعالیتهای ایجابی باید پی گرفته شود.
ارسال به دوستان
ادامه غنیسازی 60 درصد و توسعه برنامه هستهای ایران موجب شده مقامات رژیم صهیونیستی حفظ امنیت خود را در احیای توافق هستهای بدانند
برجام، پناهگاه اسرائیل
وزیر خارجه و فرمانده اطلاعات ارتش صهیونیستها هم طی روزهای گذشته از احیای برجام حمایت کردند
گروه سیاسی: سرعت کنونی برنامه هستهای ایران و به طور ویژه غنیسازی اورانیوم با خلوص 60 درصد در شرایط فعلی منطقه غرب آسیا آنقدر برای رژیم صهیونیستی کابوسوار است که برای تلآویو مواجهه با وضعیت پیشروی برنامه غنیسازی ایران را به یک «کلاف سردرگم» تبدیل کرده است.
به گزارش «وطنامروز»، دور هشتم مذاکرات وین که تهران با هدف لغو تحریمها در دوره جدید بر سر میز مذاکراتی آن حاضر شده، در شرایطی در حال برگزاری است که به موازات آن صهیونیستها طیفی از رایزنیها و تحرکات دیپلماتیک و غیردیپلماتیک را جهت توقف فوری برنامه جاری غنیسازی 60 درصد ایران در دستور کار خود قرار دادهاند اما چیزی که کابینه بنت در مقابل دیدگانش مشاهده میکند نبود «گزینه خوب» برای دولت شکننده نفتالی بنت و دولت جو بایدن در برخورد با اوضاع پیچیده کنونی است. همین امر باعث شده طی ماههای گذشته شاهد خواستهها و مواضع ضد و نقیض صهیونیستها در قبال برجام باشیم، حتی منابع عبری در سرزمینهای اشغالی از شکاف و چندپارگی سران این رژیم در این باره خبر میدهند. تنها اتفاق مشترکی که این روزها در جغرافیای سیاسی تلآویو و واشنگتن در جریان است انتقاد و ناسزاگویی به دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو است که با اتحاد شوم خود و تصمیم اشتباه نسبت به خروج از برجام، تهران را در مسیر «بازدارندگی هستهای» قرار دادند.
آن دسته از سران صهیونیست که با واقعیت مواجه شدهاند راهی جز رضایت به احیای برجام و از طریق آن بازگشت تهران به محدودیتهای هستهای برای تلآویو متصور نیستند و گزینههایی نظیر عملیات نظامی علیه تاسیسات هستهای ایران را گمراهکننده و در عین حال بسیار خطرناک برای اسرائیل ارزیابی میکنند.
* توافق برای ما بهتر است!
در همین زمینه آهارون حالیوا، فرمانده سرویس اطلاعاتی ارتش اسرائیل به سیاستمداران ارشد کابینه امنیتی این رژیم گفته است، برای اسرائیل بهتر خواهد بود اگر مذاکرات وین به محدود کردن برنامه هستهای ایران در قبال لغو تحریمها بینجامد. تایمز اسرائیل به نقل از ۲ وزیر که در جلسه کابینه امنیتی شرکت کردهاند و نامشان فاش نشده است، مینویسد که از نظر این ژنرال بلندپایه، با بازگشت ایران و آمریکا به توافق اتمی، با اطمینان بیشتری میتوان محدودیتهای برنامه هستهای ایران را زیر نظر داشت. این ۲ وزیر با استناد به نظر فرمانده سازمان اطلاعات نظامی ارتش گفتهاند که اگر فرصت بازگشت به برجام از دست برود، آخرین امکان نظارت بر برنامه هستهای ایران از میان خواهد رفت. عالیترین مقام سازمان اطلاعاتی ارتش صهیونیستی گفته است احیای برجام، فرصت زمانی بیشتری نیز برای اسرائیل فراهم میکند تا خود را برای سناریوهای مختلف در برهههای بالا گرفتن تنش با ایران آماده کند. او گفته است، به این صورت اسرائیل میتواند بدون فشار زمانی امکانات خود را برای یک تقابل احتمالی تدارک ببیند. با این وجود منابعی در فلسطین اشغالی میگویند این اظهارات واکنشی است به نظر داوید بارنئا، رئیس موساد که مخالفت خود را با احیای توافق هستهای برجام ابراز داشته بود.
* مخالف توافق نیستیم!
این در حالی است که «یائیر لاپید» وزیر خارجه این رژیم هم هفته گذشته از تلاش برای تأثیر بر متن توافق احتمالی میان ایران و 1+4 خبر داده بود. لاپید طی نشست خبری با اشاره به دور هشتم مذاکرات وین گفت: «ما مخالف هیچ توافقی نیستیم اما باید مطمئن شویم توافق خوبی است». به نوشته وبگاه نشریه عبریزبان «واللا نیوز» وی اظهار داشت: «اسرائیل در حال مذاکره با آمریکا و دیگر قدرتهاست تا بر متن توافق نوظهور [احتمالی] تأثیر بگذارد و اطمینان حاصل کند که این توافق تا حد امکان خوب است». وزیر خارجه کابینه بنت بار دیگر تاکید کرد: «ما مخالف هیچ توافقی نیستیم. ما بر سر میز مذاکره با ابرقدرتها هستیم و درباره اینکه توافق خوب چیست، گفتوگو میکنیم». لاپید با ادعای اینکه در پی فشارهای تلآویو است که جهان مساله ایران را جدیتر پیگیری میکند، افزود: ما اکنون در تلاش برای دستیابی به دستاوردهای کوچک برای بهبود توافق هستیم.
* در گرداب اشتباه نتانیاهو
پایگاه نشنالاینترست آمریکا هفته گذشته در یادداشتی با اشاره به نقش نتانیاهو، نخستوزیر سابق رژیم صهیونیستی در خروج آمریکا از برجام، آن را خطایی بزرگ برای امنیت این رژیم دانست. نویسنده صهیونیست این گزارش مینویسد: اگر نتانیاهو جمهوریخواهان را تحت فشار قرار نمیداد «اکنون در این آشفتگی قرار نمیگرفتیم». نویسنده به نقل از یکی از کارشناسان این رژیم ادعا میکند: یکی از دلایلی که برجام در 2015 از انتقادات نومحافظهکاران مصون ماند و دولت اوباما توانست آن را امضا کند، نظر مثبت جامعه اطلاعاتی اسرائیل بود. بسیاری از کارشناسان امنیتی اسرائیل از این توافق حمایت کردند و گفتند این توافق بهترین چیز برای مواجهه با ایران است. طبق این یادداشت، بسیاری از کارشناسان و مقامات در موساد، وزارت جنگ و ارتش رژیم صهیونیستی معتقدند برجام برنامه مناسبی برای مهار غنیسازی ایران بود ولی نتانیاهو به جای توجه به این هشدارها، ترجیح داد منافع کوتاهمدت سیاسی خود را در نظر بگیرد. اکنون بسیاری از کارشناسان و دولتمردان این رژیم معتقدند «راهحل نظامی برای مشکلات سیاسی وجود ندارد». در این گزارش ذکر شده که دیپلماسی با ایران تنها راه معقول پیش رو است. هیچ راهحل نظامی برای برنامه هستهای ایران وجود ندارد: «شما میتوانید هرچه میخواهید شمشیرها را بکوبید اما در نهایت، حمله نظامی به ایران به نفع امنیت اسرائیل نیست».
* چندپارگی صهیونیستها
پایگاه «دبکافایل»، نزدیک به منابع امنیتی و نظامی رژیم صهیونیستی نوشته مقامهای این رژیم از لحاظ نظراتشان برای تصمیمگیری در برابر ایران به 3 دسته تقسیم میشوند. دبکا فایل نوشته وزرا و مقامهای نظامی اسرائیل در جدیدترین جلسه کابینه امنیتی و امور خارجه 3 نظر متفاوت درباره ایران ابراز کردهاند. گروه اول کسانی هستند که معتقدند باید با نتیجه مذاکرات وین همراه بود. «آهارون حالیوا» فرمانده سرویس اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل در جلسه مذکور گفته حتی اگر نتیجه این مذاکرات احیای یک «توافق بد» باشد باز هم آن توافق محدودیتهایی را بر فعالیتهای هستهای ایران وضع خواهد کرد و به اسرائیل فرصت لازم برای آماده شدن در برابر برنامه هستهای ایران را خواهد داد.
گروه دوم، کسانی مانند «یائیر لاپید» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی را شامل میشود که آنها هم جزو طرفداران توافق هستهای هستند با این تفاوت که میگویند تلآویو باید روی متن نهایی توافق اثر گذاشته و تغییراتی در آن اعمال کند. «آویو کوهاوی» رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی و «دیوید بارنئا» رئیس سازمان جاسوسی موساد دسته سوم را تشکیل میدهند که میگویند برجام تنها در صورتی قابل قبول است که این توافق بازنویسی شده و در مفاد آن تغییرات محسوسی ایجاد شود.
* امیدوار به مکانیزم ماشه
پایگاه آمریکایی آکسیوس در تازهترین خبر خود ادعا کرد رژیم صهیونیستی در تلاش است آمریکا و 3 کشور اروپایی را مجاب کند ایران را با ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» تهدید کنند. آکسیوس به نقل از منابع آگاه مدعی شده اسرائیل در تلاش است آمریکا و 3 کشور اروپایی - فرانسه، آلمان و انگلیس- را به افزایش فشار علیه ایران ترغیب کند و در حال حاضر، مساله امکان توسل به کلید زدن مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها (که در میان ایرانیها به «مکانیسم ماشه» شناخته شده) را مطرح کرده است. مقامهای رژیم صهیونیستی به پایگاه خبری آکسیوس گفتهاند تا به حال تنها انگلیسیها خودشان را پذیرای این ایده نشان دادهاند. مطابق این گزارش، «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در جریان سفر اخیر خود به بیتالمقدس به مقامهای اسرائیلی گفته باید از تهدید به بازگشت خودکار تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران به عنوان ابزاری برای جلوگیری از غنیسازی ۹۰ درصد ایران استفاده کرد. مکانیسم بازگشت خودکار تحریمهای شورای امنیت علیه ایران از جمله اختیارات تعبیهشده در برجام است که هر یک از طرفهای گروه 1+4 در صورت متهم کردن ایران به نقض مفاد آن، میتوانند از آن برای برگرداندن قطعنامههای تحریمی بینالمللی استفاده کنند. آکسیوس نوشته آمریکاییها به اسرائیلیها گفتهاند لازم است فشار علیه ایران با دیپلماسی متوازن باشد. آنها همچنین تصریح کردهاند عملیات خرابکارانه اسرائیل علیه تأسیسات هستهای ایران در واقع موجب شده ایرانیها به برنامه هستهای خودشان سرعت ببخشند. جیک سالیوان گفته باید از تهدید به استفاده از مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها و تهدید نظامی ایران برای جلوگیری از افزایش غنیسازی ایران به سطح ۹۰ درصد استفاده کرد. مقامهای وزارت خارجه اسرائیل به سالیوان گفتهاند به نظر آنها آمریکا و 3 کشور اروپایی باید در صورت ایجاد بنبست در مذاکرات وین این سازوکار را کلید زده و تحریمهای بینالمللی علیه ایران را بازگردانند. در پایان جلسه مشترک میان سالیوان با همتای اسرائیلیاش «ایال هولاتا»، نظر مقام صهیونیست این بود که استفاده از مکانیسم ماشه برای جلوگیری از غنیسازی ۹۰ درصد ایران معقول به نظر میرسد. یک مقام وزارت خارجه آمریکا به آکسیوس گفته واشنگتن درباره رایزنیهای دیپلماتیک خصوصی با اسرائیلیها اظهارنظر نمیکند. او گفت: «ایالات متحده و اسرائیل درباره تهدیدهای امنیتی از جانب ایران همنظر هستند».
ارسال به دوستان
در یک هفته اخیر دلار از 29 هزار و 800 به 28 هزار و 300 تومان رسیده است
سقوط آزاد دلار
انتشار اخبار مربوط به افزایش فروش نفت ایران چقدر در کاهش قیمت ارز مؤثر بوده است؟
گروه اقتصادی: سهشنبه هفته گذشته دلار در بازار آزاد پس از هفتهها کانال 29 هزار تومان را از دست داد و روند نزولی قدرتمندی را آغاز کرد. روز گذشته در ادامه این روند نزولی، نرخ دلار در بازار آزاد به 28 هزار و 300 تومان رسید. انتشار اخبار مثبت از مذاکرات وین و گمانهزنیها از احتمال آزادسازی منابع ارزی بلوکه، از مهمترین دلایل ریزش قیمت ارز است. در روزهای اخیر اخباری مبنی بر سفر معاون وزیر خارجه کرهجنوبی به وین مطرح شد و برخی این سفر را در رابطه با احتمال آزادسازی منابع مسدودی ایران در این کشور قلمداد کردند. از طرف دیگر اخبار امیدوارکنندهای نیز از تسهیل روابط مالی ایران با عراق و پاکستان منتشر شد که بر نرخ دلار تاثیرگذار بود. همچنین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفته است فروش نفت و میعانات گازی ایران افزایش خوبی داشته است و پول نفت صادراتی نیز وصول میشود. در نهایت، سیاستهای بانک مرکزی در نظارت بر بازار ارز و بازارسازی متناسب با شرایط، از جمله عوامل موثر بر کاهش قیمت دلار است.
به گزارش «وطنامروز»، قیمت دلار از 27 مهر سال گذشته که به 32 هزار تومان رسید و بالاترین بهای دلار در ایران را ثبت کرد، وارد روند نزولی شد تا آنجا که 15 اردیبهشت سال جاری به 20 هزار و 600 تومان رسید؛ پس از این تاریخ بود که دلار به روند نزولی خود پایان داد و دوباره موج صعودی خود را آغاز کرد. این موج صعودی در آذرماه با رسیدن قیمت دلار به 31 هزار تومان به بیشترین میزان در یک سال اخیر رسید. روز گذشته نرخ دلار در صرافیهای بانکی با ۱۰۱ تومان کاهش نسبت به روز کاری ما قبل (چهارشنبه ۱۵ دیماه) ۲۶ هزار و ۸۸۹ تومان معامله شد. آخرین بار خردادماه امسال دلار در کانال ۲۶ هزار تومان قرار داشت. همچنین در صرافیهای بانکی قیمت خرید هر دلار دیروز ۲۶ هزار و ۳۵۶ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۲۹ هزار و ۹۷۰ تومان اعلام شد. علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۵ هزار و ۹۳۶ تومان و نرخ فروش آن ۲۶ هزار و ۱۷۲ تومان بود. این در حالی است که نرخ خرید یورو در این بازار ۲۹ هزار و ۲۸۹ تومان و نرخ فروش آن نیز ۲۹ هزار و ۵۵۵ تومان اعلام شد. همچنین در سامانه نیما در معاملات دیروز، حواله یورو به قیمت ۲۸ هزار و ۱۵۱ تومان و حواله دلار به بهای ۲۴ هزار و ۹۲۸ تومان معامله شد.
* احتمال آزادسازی 5 میلیارد دلار از منابع بلوکه کشور
در همین رابطه یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت: طی چند ماه اخیر فروش منابع نفتی افزایش یافته و درآمدهای نفتی ما بیشتر شده است، حدود 5 میلیارد دلار از منابع بلوکه هم آزاد شده که بخش عمدهای از آن وارد کشور و مابقی نیز تبدیل به خط اعتباری شده است.
احمد امیرآبادیفراهانی همچنین با تاکید بر ارتباطات خوب ایران با عراق اظهار داشت: با پاکستان نیز ارتباطات مالی بخوبی پیش رفته و تبدیل به مبادلههای تهاتری شده است، این مسائل موجب میشود تا در موضوع روابط خارجی و تنگناهای اقتصادی گشایشهایی به وجود بیاید.
وی افزود: دولت در کنار مذاکرههای وین، در حال گفتوگو و رایزنی با کشورهای همسایه نیز است و اقدامهای بسیار سازندهای در این باره انجام شده از جمله اینکه با عربستان گفتوگوهایی آغاز شده و در سطح خوبی قرار دارد، همچنین بزودی امیر قطر به ایران سفر میکند و از سوی دیگر رئیسجمهور قرارداد گازیای را با ترکمنستان منعقد کرده که بسیار مهم است، زیرا وزیر نفت در دولت قبل موجب قطع ارتباط و بروز مشکلهایی میان ۲ کشور شده بود.
* کرهجنوبی موظف به آزادسازی پولهای بلوکه ایران است
کرهجنوبی کشوری است که به بهانههای غیرقابل قبول از پرداخت بدهی 8 میلیارد دلاری خود به ایران سر باز زده است، این بدهی مربوط به خرید فرآوردههای نفتی ایران پیش و پس از آغاز تحریمهای ظالمانه آمریکاست که طی سالهای گذشته مقامات کشورمان بارها آن را مطالبه کردهاند. راهکارهای متعددی توسط مقامات و سیاستمداران ایران برای بازگشت بدهیها به کرهجنوبی پیشنهاد شده تا حقوق پایمال شده ۸۴ میلیون ایرانی جبران شود اما در عمل اقدامی صورت نگرفته است. اینکه کرهجنوبی و بانکهای این کشور نمیخواهند باعث رنجش متحدان آمریکایی خود شوند مساله و مشکل ایران نیست، جمهوری اسلامی به دنبال حقوق و داراییهایی ملی کشور است و در این زمینه تسلیم نخواهد شد.
در این زمینه آنطور که خبر رسیده «چوی جانگ کان» معاون وزیر خارجه کرهجنوبی اخیرا به وین سفر کرد و درخواست دیدار با علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را داد که در این دیدار بار دیگر وعدههای کشورش را مبنی بر تلاش برای بازپرداخت بدهی خود به ایران تکرار کرد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز تأکید کرد که فارغ از نتایج گفتوگوها در وین، دولت کرهجنوبی موظف به آزادسازی پولهای بلوکه ایران است و تحریمهای یکجانبه آمریکا نمیتواند توجیهی برای عدم پرداخت بدهیها به ایران باشد. خودداری غیرقانونی و غیرقابل توجیه کرهجنوبی از بازپرداخت بدهیهای خود به ایران، نقطهای تیره در تاریخ روابط 2 کشور خواهد بود و سئول باید هرچه سریعتر نسبت به آزادسازی منابع ایران اقدام کند. ایران برای آنکه بتواند به داراییهای خود دست یابد، طیف متنوعی از پیشنهادها را در مقابل کرهایها قرار داده است. در مقابل مقامات کرهجنوبی سالهاست که وعدههای بیعمل میدهند و حتی بیشرمی را به حدی رساندند که برای نگهداری میلیاردها دلار پول ایران درخواست کارمزد کردند. این کشور که از متحدان آمریکا در شرق آسیا به شمار میرود، پیش از خروج آمریکا از برجام در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ و اعمال تحریم و «فشار حداکثری» شکستخورده علیه ایران، جزو 5 کشور اصلی خریدار فرآوردههای نفتی ایران بود.
***
بازگشت ظرفیت تولید نفت به قبل از تحریم تا پایان 1400
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: فروش نفت و میعانات گازی ایران افزایش خوبی داشته و پول نفت صادراتی وصول میشود. برنامه داریم ظرفیت تولید نفت را تا پایان سال 1400 به عدد قبل از تحریمها بازگردانیم. محسن خجستهمهر با اشاره به برنامه این شرکت برای افزایش ظرفیت تولید نفت ایران گفت: یکی از برنامههای جدی شرکت ملی نفت ایران بازگرداندن ظرفیت تولید نفت خام به دوران قبل از تحریمها تا پایان سال 1400 است. ظرفیت تولید نفت کشور در دولت گذشته کاهش یافت. وی ادامه داد: البته وقتی ما از ظرفیت تولید صحبت میکنیم، منظورمان فقط توان تولید از چاه نیست، بلکه باید مجموعهای از عوامل تاثیرگذار شامل ظرفیت خطوط لوله جریانی، واحدهای فرآورشی، خطوط انتقال نفت به مبادی مصرف و حتی نیروی انسانی در نظر گرفته شود. در نتیجه برای بازگرداندن ظرفیت تولید نفت به قبل از تحریم باید پروژههای متعددی تعریف و اجرا شود. خجستهمهر افزود: یعنی ممکن است یکی از چاههای ما بتواند رقم بالایی را تولید کند ولی واحد فرآورشی برای آن موجود نباشد، در این صورت نمیتوان گفت ظرفیت تولید افزایش یافته است، زیرا تمام بستههای تعریف شده برای افزایش ظرفیت محقق نشده است. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت: متاسفانه ما یک بخشی از ظرفیت تولید نفت خود را در سالهای گذشته از دست دادهایم و رقم ظرفیت تولید کاهش پیدا کرده بود. وی افزود: ضمنا به تفاوت معانی «ظرفیت تولید» و «میزان تولید» نیز دقت نظر داشته باشید. رساندن ظرفیت تولید به عدد قبل از تحریم بدین معناست که متناسب با نیاز داخلی و بازار بینالمللی حتی پس از تحریم آماده تولید نفت هستیم. خجستهمهر گفت: در این مدت با تلاشهایی که شده، تقریبا ظرفیت تولید به رقم قبل از تحریمها نزدیک شده است و انشاءالله تا پایان اسفندماه این هدف محقق خواهد شد. مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: در دولت سیزدهم هم صادرات نفت خام و هم صادرات میعانات گازی افزایش خوبی داشته است. از گفتن اعداد و ارقام صادرات معذورم، فقط در همین حد میتوانم توضیح دهم که وضعیت بهتر شده است. گزارشات ماهانه از صادرات نفت و میعانات گازی ایران به مقامات ارشد کشور ارسال میشود و آنها در جریان جزئیات قرار دارند. وی تاکید کرد: درآمدهای حاصل از صادرات نفت هم به کشور بازمیگردد یعنی وصول مطالبات انجام میشود. ما در شرکت ملی نفت ایران وظیفه داریم نفت را بفروشیم و پولش را تحویل بانک مرکزی دهیم. این بانک مرکزی است که تصمیم میگیرد از این پول چه استفادهای کرده و چه اجناسی را وارد کند. آنچه وظیفه شرکت ملی نفت است بدرستی در حال انجام است، چون پول حاصل از فروش نفت را دریافت میکنیم. خجستهمهر گفت: آنچه از درآمدهای نفتی ایران که بعضا در بانکهای خارجی بلوکه شده مربوط به فروش نفت ایران قبل از دولت سیزدهم است. از موقع روی کار آمدن دولت سیزدهم که بنده در جزئیات کار هستم، پول نفت دریافت میشود.
ارسال به دوستان
گزارش «وطن امروز» از چالشهای تشخیص آزمایشگاهی اُمیکرون در کشور وکمتوجهی مردم به رعایت پروتکلهای بهداشتی
خطر مرگ اُمیکرون!
سازمان جهانی بهداشت: اُمیکرون مثل سویههای قبلی با ایجاد سونامی، مردم را به بیمارستانها میکشاند و میکُشد
مهدی جابری: نگرانی مردم از شیوع کرونا کاهش یافته و این یک خبر نگرانکننده محسوب میشود؛ بویژه در شرایطی که سویه قدرتمند اُمیکرون برخلاف سویههای پیشین بدون اینکه آمار و ارقامی از حضورش در ایران به جا بگذارد، در حال پیشرفت و سرایت است!
به گزارش «وطنامروز»، با کاهش آمار فوتیها و مبتلایان به کرونا در هفتههای اخیر، تعداد قابل توجهی از مردم رعایت اصول بهداشتی را به فراموشی سپرده یا نسبت به آن کمتوجه شدهاند. این در حالی است که سویه اُمیکرون فعلا در ایران رد پایی از آمار مبتلایان به جا نمیگذارد و اگر اینچنین نبود، قطعا روی نمودارها و جدولهای آماری شاهد افزایش موارد ابتلا بودیم. ۲ روز قبل سازمان جهانی بهداشت به صراحت اعلام کرد که «اُمیکرون مثل سویههای قبلی هم بستری میکند و هم میکُشد». این یک هشدار جدی است به همه افرادی که تصور میکنند سویه جدید اُمیکرون چندان قوی و قابل اعتنا نیست! تدروس ادهانوم، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت گفت: اُمیکرون مانند سویههای قبلی مردم را به بیمارستان میکشاند و میکُشد. وی نسبت به «سونامی» سویههای اُمیکرون و دلتا به دنبال رکوردشکنی موارد ابتلا به «کووید-۱۹» در سطح جهان هشدار داد و تاکید کرد: در حال حاضر میلیاردها نفر در سراسر جهان در برابر ویروس کرونا آسیبپذیر هستند. سازمان جهانی بهداشت همچنین روز پنجشنبه گذشته اعلام کرد: هر چند به نظر میرسد شدت بیماری ناشی از ابتلا به اُمیکرون در مقایسه با سویه دلتا کمتر باشد اما سویه جدید را نمیتوان «خفیف» ارزیابی کرد.
* امروز برای پیشبینی رفتار اُمیکرون زود است!
این روزها در گوشه و کنار حرفهایی مبنی بر خطرناک نبودن سویه اُمیکرون میشنویم. همین حرفها وقتی به شکل شایعه در جامعه پخش میشود تبعات خطرناک اجتماعی به دنبال خواهد داشت که جان و سلامت عموم مردم را تهدید میکند. عبدی محمود، از کارشناسان سازمان جهانی بهداشت هفته گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در دفتر سازمان ملل در ژنو اعلام کرد بر اساس مطالعات انجام شده نوع جدید ویروس کرونا موسوم به اُمیکرون بیشتر بخشهای فوقانی بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. محمود با بیان اینکه اُمیکرون عفونتهای شدید ایجاد نمیکند، افزود: این ممکن است در حال حاضر خبر خوبی باشد اما برای اطمینان از آن به تحقیقات بیشتر نیاز داریم. وی درباره اینکه آیا نیاز به تولید واکسن جداگانه برای اُمیکرون است یا خیر گفت: پیشبینی اینکه اُمیکرون از این به بعد در کجا تکامل خواهد یافت مشکل به نظر میرسد، بنابراین هنوز برای تصمیمگیری در این زمینه زود است.
* فرار اُمیکرون از تستهای تشخیصی
یکی از مهمترین دلایلی که آمار ابتلا به کرونا در روزهای اخیر افزایش چندانی نداشته، فرار اُمیکرون از تستهای تشخیص کرونا است. بنابراین نتیجه بسیاری از آزمایشهای تشخیص اُمیکرون در سراسر کشور منفی است. بر همین اساس، افراد مبتلا به سویه جدید کرونا با این تصور که تست آنها واقعا منفی است، در اماکن عمومی حضور مییابند و بر سرعت انتقال و سرایت اُمیکرون میافزایند. آذرماه امسال بود که تعدادی از رسانههای کشور با اطمینان کامل و البته به نقل از کارشناسان به عموم مردم اطمینان دادند که تستهای کرونا به راحتی اُمیکرون را تشخیص میدهند. حتی برخی پا را از این فراتر گذاشتند و از تشخیص اُمیکرون در 20 دقیقه خبر دادند!
همین اخبار و اظهارات بود که بنیان بیتوجهی یا کمتوجهی به اُمیکرون را در جامعه گذاشت، چرا که نتیجه و پاسخ بسیاری از تستهای اُمیکرون منفی اعلام شد و خیال مبتلایان را راحت کرد که مبتلا نیستند!
به همین علت بود که شمار مراجعان به بیمارستانها و مراکز درمانی با علائم مشابه سرماخوردگی افزایش یافت و این افراد بهظاهر سرماخورده، اطرافیان خود را نیز مبتلا کردند.
در برخی شرکتها و ادارات شاهد مرخصیهای استعلاجی برای تعداد قابل توجهی از کارکنان بودیم. در همین باره مدیر یک مجموعه فرهنگی به «وطنامروز» میگوید: در هفته گذشته 5 نفر از پرسنل ما به طور همزمان و با علائم مشابه یکدیگر بیمار شدند و امکان حضور در محل کار نداشتند.
وی میافزاید: این در حالی است که پاسخ تست کرونای این افراد منفی بود و البته وزارت بهداشت نیز کل آمار ابتلا به اُمیکرون را در پایتخت فقط 20 نفر اعلام کرد. حال چطور میشود 5 نفر از این افراد در مجموعه ما بوده باشند؟!
همچنین یکی از کارکنان همین مجموعه اظهار میدارد: «من به خاطر ابتلا به بیماری با علائمی که گفته میشد مربوط به سویه جدید کرونا است راهی آزمایشگاه شدم. همان اول هم تاکید کردم که مشکوک به اُمیکرون هستم. تقریبا 350 هزار تومان پرداخت کردم. نتیجه تست منفی بود، بنابراین از مسؤول آزمایشگاه پرسیدم که آیا واقعا مبتلا به اُمیکرون نیستم؟ او جواب داد که تست کرونای شما منفی است اما نمیتوانیم با قاطعیت بگوییم مبتلا به اُمیکرون هستید یا نه».
* سرپرست روابط عمومی وزارت بهداشت: کیت تشخیص توزیع شده است
در شرایطی که بسیاری از مراجعان با علائم مشکوک به آزمایشگاهها پاسخ مشخصی درباره نتیجه تست اُمیکرون خود دریافت نمیکنند، خطر سرایت سویه جدید کرونا با سرعت بیشتر جدی است. در این باره با محمد هاشمی، سرپرست روابطعمومی وزارت بهداشت گفتوگوی کوتاهی داشتیم. وی به «وطنامروز» میگوید: مشکل خاصی برای تشخیص اُمیکرون نداریم و شرایط تحت کنترل است. وی میافزاید: کیت تشخیص اُمیکرون به مراکز دانشگاهی نظام سلامت و بهداشت در سراسر کشور ارسال شده است و در مواردی که لازم باشد، این تست در دسترس قرار دارد. هاشمی ادامه میدهد: البته همچنان تاکید ما بر خودمراقبتی است و بهتر است عموم مردم به رعایت اصول بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا پایبند باشند.
* خطر افزایش چشمگیر موارد بیماری طی هفتههای آینده
رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت گفت: متاسفانه ویروس اُمیکرون گردش خود را درون جامعه آغاز کرده و ممکن است طی چند هفته آینده ما را با افزایش چشمگیر موارد بیماری مواجه کند. بنا به اعلام ایسنا، دکتر قادری درباره وضعیت سویه اُمیکرون گفت: عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی و استفاده نکردن از ماسک، کشورهای غربی را در برابر سویه جدید اُمیکرون با چالش مواجه کرده است. در کشور ما در حال حاضر ۴۶۷ بیمار مبتلا به اُمیکرون شناسایی شده است. وی ادامه داد: هرمزگان، تهران، خراسان رضوی، اصفهان و مازندران استانهایی هستند که باید بیشتر مراقب سویه اُمیکرون باشند.
* اثربخشی دوز سوم واکسن در مقابله با اُمیکرون
عضو کمیته علمی کشوری «کووید-۱۹» گفت: خبر خوبی که این روزها جامعه علمی دنیا را خوشحال کرد، مربوط به اثربخشی دوز سوم واکسن کرونا در مقابله با اُمیکرون است. مجید مختاری در گفتوگو با شبکه خبر اظهار داشت: تحقیقات نشان داد با تزریق دوز سوم واکسن کرونا، ایمنی بدن در برابر ویروس به طور مضاعف افزایش مییابد. وی با اشاره به کاهش آمار ابتلا و فوتیهای کرونا در کشور تاکید کرد: این شرایط نباید باعث غرور یا بیاحتیاطی شود، چون امکان هجوم اُمیکرون در هفتههای آتی وجود دارد.
* کرونا در کمین عادیانگاری مردم
سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت بهداشت اعلام کرد: متاسفانه بهرغم توصیههای وزارت بهداشت، رسانهها و کارشناسان، آمار رعایت پروتکلها حدود ۴۷ تا ۴۸ درصد است که اصلا آمار خوبی نیست. محمد هاشمی افزود: باید بسیار مراقب باشیم اخبار خوشی که درباره کاهش فوتیها میشنویم، منجر به عادیانگاری و سهلانگاری در رعایت پروتکلهای بهداشتی نشود.
***
تأکید رئیسجمهور بر رعایت پروتکلها
رئیسجمهور خواستار تداوم توجه عموم مردم به رعایت اصول بهداشتی برای قطع زنجیره سویه جدید کرونا شد. سیدابراهیم رئیسی صبح دیروز در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با قدردانی از تلاشهای همه دستاندرکاران بخش بهداشت و سلامت کشور گفت: با وجود کاهش موارد بیماری و فوتی، همه باید شیوهنامهها و اصول بهداشتی را به دقت رعایت کنند تا زنجیره سویه جدید بیماری کرونا نیز قطع شود. وی با بیان اینکه کارکنان ادارات و دستگاههای دولتی باید بیش از دیگران در رعایت دستورالعملهای بهداشتی کوشا باشند، افزود: طبق گزارشهای ارائهشده در کشور هیچ کمبودی در زمینه واکسن، چه واکسنهای ساخت داخل و چه واکسنهای وارداتی وجود ندارد و از همه دعوت میکنم نسبت به تزریق دوز سوم واکسن اقدام کنند تا به شکل موثرتری از سلامت جامعه صیانت کنیم. رئیسی از اقدامات انجامشده برای کنترل تردد از مرزهای کشور تشکر کرد و اظهار داشت: از همه مسؤولان مربوط و از جمله استانداران میخواهم که همچنان با حساسیت از تردد در مرزهای کشور مراقبت کنند و بویژه ورود افراد را به طور دقیق کنترل کنند تا با ورود افراد مبتلا به کرونا دچار مشکل نشویم. رئیسجمهور ادامه داد: تصمیمگیری درباره محدودیتهای وضع شده برای ورود اتباع برخی کشورها به ایران که سویه اُمیکرون در آنها فراگیر شده به وزارت کشور و قرارگاه مربوط واگذار میشود تا حسب وضعیت نسبت به ادامه یا رفع این محدودیتها تصمیمگیریهای مقتضی انجام شود. رئیسی همچنین از بررسیهای علمی انجامشده درباره واکسیناسیون کودکان در برابر ویروس کرونا قدردانی و تصریح کرد: گزارش خوبی ارائه شد اما با توجه به سوالات و مخالفتهایی که همچنان نسبت به این موضوع مطرح است، لازم است کار کارشناسی در این زمینه ادامه یابد. رئیسجمهور با اشاره به تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا برای بازگشایی مدارس و دانشگاهها با توجه به وضعیت فعلی شیوع بیماری کرونا خاطرنشان کرد با توجه به کاهش آمار ابتلا و فوتی با واکسیناسیون گسترده، ستاد ملی مقابله با کرونا به عنوان مرجع تصمیمگیری، بازگشایی مدارس و دانشگاهها را بلامانع دانسته است. رئیسی افزود: هر زمان که وضعیت شیوع بیماری تغییری کند، ستاد ملی مقابله با کرونا با حساسیت و دقت نسبت به وضعیت جدید تصمیمگیری و اقدام خواهد کرد.
***
شناسایی افراد دارای کارت جعلی واکسن
با آنکه تاکنون 120 میلیون دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده اما هنوز عدهای نمیخواهند واکسن کرونا دریافت کنند و چه بسا برخی با پیشنهاد پول در تلاشند با اقدامی صوری واکسن کرونا بگیرند اما آن را تزریق نکنند و کارت واکسن دریافت کنند که این اقدام نهتنها جرم تلقی میشود، بلکه افرادی که از تزریق واکسن امتناع میکنند سلامت خود و دیگران را به خطر میاندازند. مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت درباره مباحث مطرح شده مبنی بر فروش کارت واکسن کرونا و بررسیهای وزارت بهداشت در این زمینه گفت: در یک مورد ۲۳ نفر دارای کارت واکسن جعلی شناسایی کردیم که در مقابل تزریق ۱۲۰ میلیون دوز بسیار ناچیز است. علیرضا رحیمنیا در نشست خبری آنلاین، با اشاره به بازرسیهایی که در زمینه واکسیناسیون صورت میگیرد، تصریح کرد: ما نظارت کامل و جامعی در زمینه واکسیناسیون داریم و دوستانی از بازرسی در فرودگاهها هستند و هر واکسنی که میخواهد وارد شود بررسی میشود و تا تحویل به دانشگاهها ما در جریان هستیم. مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت درباره مباحث مطرح شده مبنی بر فروش کارت واکسن گفت: بحث فروش کارت واکسن بدون تزریق واکسن را هم بررسی و موردی را با کمک یکی از خبرگزاریها شناسایی کردیم که مبلغی میگرفتند و کارت صادر میکردند ولی تعداد این کارتهای صادر شده خیلی کم است که هیچ تاثیری در اعتماد عمومی به کارت واکسن ایجاد نمیکند. در یک مورد ۲۳ نفر دارای کارت واکسن جعلی شناسایی کردیم که در مقابل تزریق ۱۲۰ میلیون دوز بسیار ناچیز است. رحیمنیا بیان کرد: سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت که برای اعلام شکایات مردم راهاندازی شده بود، پیش از این ۶ خط داشت و در این سامانه جایی برای پزشکان دیده نشده بود و فقط مردم میتوانستند از همکاران ما شکایت کنند بنابراین ما خط جدیدی را ایجاد کردیم که اگر کادر درمان جایی مشکل داشتند بتوانند با خط هفتم سامانه ۱۹۰ موضوع را در میان بگذارند. وی در ادامه به موضوع زیرمیزی اشاره کرد و گفت: من بحث زیرمیزی در مراجع درمانی را رد نمیکنم و نمیگویم کسی زیرمیزی نمیگیرد. یکی از سیاستهای ما برخورد با زیرمیزی است و راهکاری هم پیشنهاد دادند که قرار است بررسی شود.
***
تعداد مبتلایان روزانه کرونا در کشور ۳ رقمی شد
پس از رسیدن آمار مرگومیر کرونا به زیر 20 نفر در روز جمعه 16 دیماه جاری، دیروز تعداد مبتلایان روزانه کرونا در کشور به زیر 1000 نفر رسید. البته به گفته کارشناسان بهداشت، این کاهش آمار نباید منجر به کاهش مراعات پروتکلهای بهداشتی شود، چرا که سویه جدید این بیماری به نام اُمیکرون تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است و تاکنون نیز این ویروس که قدرت سرایتپذیری بالایی دارد خیلی از هموطنانمان را درگیر کرده است. وزارت بهداشت دیروز اعلام کرد: شناسایی روزانه بیماران کرونایی در کشور پس از ۶۱۴ روز، در شبانهروز گذشته (ظهر جمعه تا ظهر شنبه) ۳ رقمی شد. متاسفانه در این بازه زمانی۲۶ بیمار «کووید-۱۹» نیز جان خود را از دست دادند. از ظهر روز جمعه تا ظهر شنبه ۱۸ دیماه بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۷۰۱ بیمار جدید مبتلا به «کووید-۱۹» در کشور شناسایی شدند که ۱۶۸ نفر از آنها بستری شدند. همچنین پس از ۶۱۴ روز، آمار شناسایی روزانه بیماران کرونایی در کشور ۳ رقمی شد. آخرین بار ۱۴ اردیبهشت سال گذشته، موارد شناسایی روزانه کرونا در کشور ۳ رقمی و ۹۷۶ نفر بود. بدین ترتیب مجموع بیماران «کووید-۱۹» در کشور به ۶ میلیون و ۲۰۴ هزار و ۹۲۵ نفر رسید. با فوت ۲۶ بیمار «کووید-۱۹» در مدت زمان ذکر شده مجموع جانباختگان این بیماری نیز در کشور به ۱۳۱ هزار و ۸۴۷ نفر رسید. در شبانهروز گذشته همچنین در ۱۵ استان کشور هیچ موردی از مرگومیر بیماران کرونایی ثبت نشده و در ۱۲ استان نیز فقط یک مورد فوت گزارش شده است. خوشبختانه تاکنون ۶ میلیون و ۵۰ هزار و ۴۸۳ نفر از بیماران کرونایی نیز بهبود یافته یا از بیمارستانها ترخیص شدهاند. همچنین یکهزار و ۸۸۹ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-۱۹» در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانها تحت مراقبت قرار دارند. گفتنی است تاکنون ۴۲ میلیون و ۷۴۲ هزار و ۸۰۵ آزمایش تشخیص «کووید-۱۹» در کشور انجام شده است. بنا بر اعلام مرکز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت بهداشت، تاکنون ۶۰ میلیون و ۳۲ هزار و ۴۱۹ نفر دوز اول واکسن کرونا را تزریق کردهاند. همچنین ۵۲ میلیون و ۴۴۴ هزار و ۳۸۰ نفر دوز دوم و ۹ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۲۵ نفر دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کردهاند. بر این اساس مجموع واکسنهای تزریقشده در کشور به ۱۲۱ میلیون و ۹۸۲ هزار و ۴۲۴ دوز رسید.
ارسال به دوستان
«وطن امروز» گزارش میدهد؛ پیشیگرفتن تورم اقلام هدف تخصیص دلار 4200 تومانی از تورم عمومی؛ بنا بر اطلاعات مرکز آمار
ارز ترجیحی تورم زایید
ادامه سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی ۲۸ درصد به تورم اضافه میکند
گروه اقتصادی: نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دولتمردان در بزنگاه تاریخی تصمیمگیری درباره اصلاح یارانه کالاهای اساسی هستند. بر این اساس، برای سال آینده دولت تصمیم گرفته است ارز ترجیحی را اصلاح کرده و به جای آن یارانه مستقیم معادل 144 هزار میلیارد تومان در اختیار شهروندان قرار دهد، ایضا در کنار این حمایت قرار است یارانه نقدی به ارزش 106 هزار میلیارد تومان به ۲ گروه کالایی مربوط به «دارو و تجهیزات پزشکی» و «نان» پرداخت کند. طراحی ارز 4200 تومانی در بستر حمایت از معیشت مردم به وجود آمد اما ظرف 3 سال بررسیها نشان میدهد هیچ آوردهای برای سفرههای مردم نداشته است. گزارشهای رسمی مرکز آمار حاکی از آن است تورم کالاهای هدف ارز ترجیحی (مرغ، گوشت قرمز، تخممرغ و روغنهای خوراکی) حتی از تورم عمومی کشور هم بیشتر و این فاصله تورمی حتی در سال جاری محسوستر هم شده است. سوالی که در این بین شکل میگیرد این است: اساسا این ارز که برآورد میشود بیش از 60 میلیارد دلار است، به کجا رفته است؟
اینطور که پیداست دولت تصمیم خود را گرفته و قرار نیست ردی از دلار 4200 تومانی در سال آینده باشد. این اقدام را میتوان نخستین گام بلند دولت سیدابراهیم رئیسی برای اصلاح ساختاری بودجه و نجات اقتصاد ایران از شرایط خطرناکی که دولتهای یازدهم و دوازدهم برای آن به وجود آوردهاند، دانست.
در این بین نگرانیهایی نیز وجود دارد که اصلاح ارز ترجیحی باعث تورم انتظاری در بازار شود، این در حالی است که مخالفان اصلاح ارز ترجیحی هیچگاه به آوردههای مثبت سیاست جایگزین یعنی یارانههای نقدی توجه نمیکنند؛ اقتصاد ایران پیشتر سابقه اجرای قانون مترقی هدفمندی یارانهها را داشته و پس از اجرای آن ضریب جینی کاهش پیدا کرد و شرایط توزیع ثروت مطلوب شد.
* توانمندسازی اقشار ضعیف
تجربه نشان داده هر گاه سیاستگذار در اقتصاد ایران یارانه نقدی پرداخت کرده یا به زبان سادهتر جای یارانه پنهان را با یارانه مستقیم عوض کرده، میزان ضریب جینی کاهش یافته است. یک بار این اتفاق پس از یارانه نقدی موسوم به 45 هزار و 500 تومانی در سال 92 رخ داد که پایینترین میزان ضریبجینی پس از انقلاب محقق شد و بار دیگر سال 98 پرداخت یارانه بنزینی با وجود تمام معایبی که این سیاست داشت، باعث کاهش ضریبجینی شد. نباید فراموش کرد با وجود پایین بودن رقم این یارانهها برای بخش قابل توجهی از جامعه اما بر زندگی و معیشت ۳ دهک پایینی بسیار تاثیرگذار است. دولت سیزدهم میتواند با ادامه قانون هدفمندی یارانهها و اعطای یارانه نقدی آشکار به جای یارانههای پنهان انرژی و ارز 4200 تومانی، از دهکهای پایین حمایت کند. همچنین بخشی از منابع این یارانه میتواند از محل مالیات بر عایدی سرمایه و پایه مالیاتی «مالیات بر مجموع درآمد» تامین شود. البته مطالعه تطبیقی کشورهای توسعهیافته نیز نشان میدهد سیاست حمایت مستقیم همواره در شرایط خاص تاثیرگذار بوده است.
* سیاستهای حمایتی، امری مرسوم در دنیا
در اغلب کشورهای دنیا دولتها به اشکال مختلف به دنبال حمایت از اقشار محروم جامعه هستند. با توجه به تورم بالا و همچنین بروز شوکهای تورمی در ایران، لزوم شکلگیری این حمایت پررنگتر هم شده، زیرا با افزایش سطح عمومی قیمتها و پایین ماندن قدرت خرید مردم، گذران زندگی و تامین مایحتاج اولیه مشکل شده است. سیاستهای حمایتی کشورهای گوناگون در دوران همهگیری کرونا یکی از بارزترین اشکال این گونه سیاستهاست. تعطیلی کسبوکارها در جهان به دلیل شیوع ویروس کرونا، دولتها را بر آن داشت تا اقدام به تعریف سیاستهای حمایتی از قشرهای ضعیف کنند.
در بسیاری از کشورها کمکها بیشتر به طبقه فقیر یا کسانی داده میشود که به طور آزاد کار میکنند و بعید به نظر میرسد از طریق سایر برنامهها کمکی دریافت کنند؛ همچنین به اشخاصی که به دلیل تعطیلی فعالیتها کارشان لطمه خورده است. به طور مثال کانادا معادل ۱۴۰۰ دلار تا 4 ماه به کسانی میدهد که به دلیل ویروس کرونا درآمد خود را از دست دادهاند. کاستاریکا نیز به هر فردی که در وضعیت مشابه قرار دارد، ماهانه ۲۲۰ دلار پرداخت میکند. یا در آمریکا، به تمام شهروندان بزرگسال آمریکایی که درآمد سالانهشان کمتر از ۹۹ هزار دلار است - شامل ۹۰ درصد خانوارها- تا ۱۲۰۰ دلار پرداخت میشود. در کرهجنوبی نیز دولت مرکزی برای خانوادههایی که جزو ۷۰ درصدی هستند که پایینترین درآمد را دارند، چکی معادل ۸۲۰ دلار ارسال میکند. در نمونهای دیگر، اوایل همهگیری کرونا، مقامات هنگکنگ اعلام کردند هر شهروند بزرگسال معادل ۱۲۸۰ دلار دریافت خواهد کرد. این کمک برای هر شهروند ژاپنی معادل ۹۳۱ دلار و برای خانوادههای سنگاپوری ۴۲۲ دلار است. در اروپا اما بسیاری از کشورها از سیاست پرداخت کمک و مزایا برای فقط یک بار پیروی نکردهاند و برنامههای نسبتا قوی موجود برای کمک را دنبال میکنند، مانند نظام جدید کمکهای رفاهی دولت انگلیس به بیکاران یا خانوادههای کمدرآمد. یک روش مرسوم دیگر، برنامه دولتها برای کمک به پرداخت حقوق کارمندان شرکتهایی است که از تعطیلی کسبوکار متضرر شدهاند؛ به این امید که اگر شرکتها کارمندان خود را نگاه دارند، بعد از رفع محدودیتها اقتصاد با سرعت بیشتری احیا خواهد شد. دولت هلند یکی از پیشروترین طرحها را دارد و قول داده برای شرکتهای واجد شرایط تا ۹۰درصد حقوق کارمندان را تقبل کند. دولت فرانسه هم قول پرداخت ۸۴ درصد حقوق کارمندان- بدون محاسبه مالیات- را داده است اما کارگری که با حداقل دستمزد کار میکند، تمام حقوقش را دریافت میکند. در بریتانیا نیز هر کارمندی که خانهنشین شده ۸۰ درصد حقوق خود را تا سقف ۲ هزار و ۵۰۰ پوند برای دستکم ۳ ماه دریافت میکند و کانادا هم ۷۵ درصد حقوق کارمندان را تا ۳ ماه پرداخت میکند. در آمریکا، کشوری که تعداد چنین برنامههایی زیاد نیست، کمک مستقیم کمتری منظور شده و بیش از ۶۵۰ میلیارد دلار به وامهای بازرگانی اختصاص یافته است. بر این اساس چنانچه شرکتها کارمندان خود را نگاه دارند و بیشتر وام را در طی ۲ ماه صرف پرداخت حقوق آنان کنند، مجبور به بازپرداخت وام نخواهند بود.
البته این طرح که برنامه «حفاظت از چک حقوق ماهانه» خوانده میشود، از آنجا که متقاضیان بیش از اندازهای داشته، موجب جر و بحث زیادی شده است. شکایتهای بسیاری شده که بیشتر این پول که برای کمک به کسبوکارهای کوچک بوده، به شرکتهای بزرگ پرداخت میشود.
***
نگاهی به سیاستهای حمایتی در سایر نقاط دنیا
«درآمد پایه همگانی» علیه فقر
یکی از طرحهای کمتر اجراشده برای تغییر ساختار نظام جامع حمایت اجتماعی کشورها که طرفدارانی در میان نظریهپردازان راست و چپ دارد، «درآمد پایه همگانی» یا UBI) Universal Basic Income) به معنای پرداخت نقدی، همگانی و غیرمشروط به همه افراد جامعه است. طرفداران این ایده میگویند این شیوه مفیدترین راه برای حمایت از فقرا و تولیدکننده تضمین حداقلی از پرداخت نقدی به همه مردم است، چرا که حذف یکسری از افراد پیچیدگیهایی دارد. البته در مقابل پرداخت این یارانه به دهکهای بالای درآمدی، چندین برابر از آنها مالیات دریافت میشود. مهمترین مزایای طرح درآمد پایه همگانی عبارت است از: «عدم نیاز به سنجش درآمد خانوار و آزمون استطاعت»، «نبود اثر ضدانگیزشی بر نیروی کار (اثر جانشینی)»، «عدم برچسبگذاری و بدنامسازی دریافتکنندگان مزایا»، «هزینههای اجرایی اندک» و «ایجاد فرصت برای ارتقای رشد و بهرهوری».
طرحهای آزمایشی مختلف از دهه 1970 میلادی تاکنون آثار پرداخت درآمد پایه همگانی بر وضعیت رفاه و رفتار خانوار را سنجیدهاند. نتایج عمده این تحقیقات نشان میدهد در پی پرداخت درآمد پایه همگانی، مشارکت نیروی کار به میزان بسیار ناچیزی کاهش یافته است. شواهد اندکی وجود دارد که افزایش مشارکت نیروی کار و افزایش کارآفرینی را اثبات میکند. طبق برخی مطالعات در کشورهای در حال توسعه، کاهش ساعات کاری مربوط به افراد سالمند و وابستگان بوده و سرپرست خانوار غیرسالمند با دریافت درآمد پایه همگانی ساعات کاری خود را کاهش نداده است. در کشورهای در حال توسعه نیز مشارکت نیروی کار، پسانداز و سرمایهگذاری افزایش پیدا کرده است. همچنین وضعیت سلامت و بهداشت پس از پرداخت درآمد پایه همگانی بهبود یافته و سبد مصرفی خانوار نیز با تغییراتی مواجه شده است. در ادامه بخشی از تجربیات اجرای طرحهایی مشابه UBI در نقاط مختلف جهان را مرور میکنیم.
آزمایشهای درآمد پایه در سالهای2011 و 2012 در چندین روستا در هند اجرا میشد که دولت درآمد پایه تضمین شده را برای همه شهروندان پیشنهاد کرد. پس از اجرای این طرح مشخص شد درآمد پایه در آن منطقه میزان تحصیلات جوانان را 25 درصد افزایش داد. در کرهجنوبی نیز برنامه کمکهزینه جوانان در سال 2016 در شهر سئونگنام آغاز شد که به هر شهروند 24 ساله 250000 وون (215 دلار آمریکا) هر ۳ ماه به شکل یک «ارز محلی» اعطا میکرد. در مشاغل محلی این برنامه بعدا در سال 2018 به کل استان Gyeonggi گسترش یافت. همچنین آزمایش پرداخت مستقیم در یک روستای محروم در نایروبی در کنیا، طولانیترین پایلوت درآمد پایه است که از نوامبر 2017 آغاز شده و قرار است به مدت 12 سال اجرا شود.
درآمد پایه همگانی در فنلاند هم به عنوان یک جایگزین برای نظام تأمیناجتماعی موجود مطرح شده است. در نظام تأمیناجتماعی فعلی فنلاند، متقاضیان مستمری بیکاری باید هر 4 هفته یک بار مدارک و اسناد دال بر درآمدشان را به سازمان بیمه اجتماعی فنلاند ارائه کنند که این کار زمان و هزینه زیادی تلف میکند و دریافتکنندگان را در حالت نااطمینانی درباره دریافت یا عدم دریافت مستمری و میزان آن قرار میدهد.
طرح آزمایشی درآمد پایه همگانی در این کشور از ابتدای سال 2017 به مدت ۲ سال اجرا شد. در این طرح نمونهای 2000 نفره از افراد جویای کار 25 تا 58 ساله به صورت تصادفی انتخاب شدند و درآمد پایه 560 یورویی به مدت ۲ سال به آنها اعطا شد. در کنار آن یک گروه کنترل تعریف شد تا با گروه هدف مقایسه شود.
در این طرح متغیرهای زیادی از جمله ساعات کاری دریافتکنندگان درآمد پایه، ثبت شده است. سازمان بیمه اجتماعی فنلاند تحلیل و بررسی دادههای به دست آمده را به عهده دارد و تاکنون برخی نتایج این طرح آزمایشی را منتشر کرده است.
شاخص رضایت از زندگی در گروه دریافتکننده درآمد پایه همگانی3/7 و در گروه کنترل 8/6 است که نشاندهنده رضایت بالاتر دریافتکنندگان درآمد پایه همگانی است. در انتهای طرح 32 درصد افراد گروه کنترل اظهار کردند مبتلا به افسردگی هستند اما فقط 22 درصد دریافتکنندگان خود را درگیر با افسردگی تشخیص دادند. تعداد روزهای کاری و ساعات کاری دریافتکنندگان درآمد پایه همگانی در مقایسه با گروه کنترل اندکی افزایش یافت.
***
معاون سازمان برنامه و بودجه:
ادامه سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی ۲۸ درصد به تورم اضافه میکند
معاون سازمان برنامه و بودجه تاکید کرد با ادامه سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی با توجه به محدودیت منابع ارزی و اجبار دولت و بانک مرکزی به چاپ پول، ۲۸ درصد بر رقم فعلی تورم اضافه خواهد شد. سیدحمید پورمحمدی، معاون امور اقتصادی و هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور، گفت: افرادی که در دهک درآمدی ۱۰ هستند کالای ارزان به وفور در دسترس دارند و هر چه بخواهند مصرف میکنند اما فردی که در یک روستا کل داراییاش ۱۰تا بز است نمیتواند از بنزین ارزان، مابهالتفاوت یارانههای مرغ و دارو و درمان ارزان استفاده کند. فقرا از یارانه استفاده نمیکنند، بلکه ثروتمندان از اینها بهرهمند میشوند. منابع عمومی ما به جای اینکه رانتی باشد باید برای عموم یکسان در نظر گرفته شود. الان ارز ترجیحی عمدتا نفعش برای اقشار پردرآمد استفاده میشود که ناعادلانه است. وی افزود: اگر سیاستگذار به اندازه کافی ارز ترجیحی در اختیار داشته باشد، ادامه این روش با همه ایراداتی که دارد، امکانپذیر است اما اگر سیاستگذار بخواهد این روش را ادامه دهد ولی به اندازه کافی ارز ترجیحی در اختیار نداشته باشد و آنگاه بخواهد با چاپ پول ارز را گران بخرد و بعد به صورت ارزان و ترجیحی برای واردات کالاهای خاصی اختصاص دهد، آنگاه آثار زیانباری خواهد داشت و آن افزایش پایه پولی و به تبع آن تورم و گرانی همه کالاهاست. این روش اصلا روش پسندیدهای نیست و کسی از آن دفاع نمیکند؛ همین است که ما را در فضای تورمی بالا میکشاند. وی افزود: کاری نداریم ادامه روند موجود از محل چاپ پول است یا جای دیگر. کالایی مثل دارو و مواد اولیه آن را وارد میکنیم. داروساز میگوید من میتوانم آن را تولید کنم اما وقتی که با ارز ترجیحی وارد میکنید تولید را نابود میکند. بسیاری از داروها جز استثناها میتواند در کشور تولید شود. باید بهجای چاپ پول، از تولید حمایت شود. پورمحمدی بیان کرد: فرض کنیم من در مقام تصمیمگیری باشم که نیستم و به عنوان کارشناس میگویم؛ ۲ راه جلوی پای ما است. راه اول این است که مسیر موجود را ادامه دهیم که به افزایش پایه پولی منجر میشود و نتیجه آن تورم است. طبق آمارها با ادامه این سیاست، ۲۸ درصد به تورم اضافه میشود. سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و مرکز پژوهشهای مجلس مدل را یکسان کردند، اگر ارز ترجیحی از محل پایه پولی تامین شود، ۲۸ درصد به تورم اضافه میشود و بر این اساس میگوییم این راه که میرویم به ترکستان است. اما باید همه ملاحظات را در نظر گرفت. راه دوم نیز حذف ارز ترجیحی است.
پورمحمدی افزود: تکرار میکنم تورم ناشی از اجرا نشدن اصلاح ارز ترجیحی با فرض تامین مابهالتفاوت از محل پایه پولی ۲۸ درصد است. مهم این است که پول ارز را از کجا بیاورید؛ اگر ارز به اندازه کافی وجود داشته باشد و قیمتها سرکوب شود، قیمتها افزایش نمییابد اما باید سوال شود که آیا منابع ارزی کافی در اختیار داریم؟ باید تصمیم بگیریم که کدام روش درست است. آن چیزی که در آمارهای بانک مرکزی میبینم این است که پایه پولی از محل افزایش خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی بالا میرود. واقعا بانک مرکزی در شرایط تحریمی ارز جمع میکند؟ نه، تحت فشار ارز میخرد و به نرخ ۴۲۰۰ تومان به واردکننده میدهد. پورمحمدی درباره سیاست یارانهای دولت هم گفت: برای جلوگیری از آسیب به تولیدکننده باید تدبیر کرد. اولا باید واردات با گشایش اعتبارات اسنادی صورت گیرد و مهلت داده شود تا پس از واردات و فروش و بازدریافت وجوه حاصله اعتبارات اسنادی تسویه شوند تا مشکل سرمایه در گردش حل شود. ثانیا باید برای واحدهای تولیدی کوچک حمایت لازم را انجام داد.
ثالثا باید شرکتهای دولتی از این بازار کنار بروند تا بخش خصوصی خود بنا به مصالحشان اقدام کنند. بخش خصوصی منافع خود را بهتر تشخیص میدهد و چابکتر عمل میکند. اگر مقررات دست و پاگیر دولتی و شرکتهای دولتی کنار گذاشته شوند، تولید نفس میکشد. هر تولیدکننده منافع خود را بهتر تشخیص میدهد، میداند چه زمانی، چگونه و از چه طریقی نهادههای مورد نیاز خود را وارد کند. فقط باید برای تولیدکننده ثبات ایجاد کرد.
ارسال به دوستان
پرسپولیس در مشهد ۲ امتیاز از دست داد استقلال در تهران از سد مس گذشت
چشمک به قهرمانی نیمفصل
هفته چهاردهم لیگ برتر فوتبال دیروز برگزار شد؛ هفتهای که در آن همه نتایج به سود استقلال بود و اگر تا روز پنجشنبه کمیته استیناف رای نهایی خود را در پرونده گلگهر اعلام نکند، باید استقلال را حتی در صورت شکست در آخرین بازیاش مقابل نفت مسجد سلیمان قهرمان نیمفصل دانست.
پرسپولیس و یحیی گلمحمدی که تصور میکردند روز آسانی را مقابل پدیده قعرنشین پیش رو دارند، بازی را دستکم گرفتند و در نهایت با تساوی یک - یک، ۲ امتیاز سرنوشتساز را مقابل این تیم مشهدی از دست دادند. همین نتیجه کافی بود که استقلال برابر مس با همه توان وارد میدان شود و با توجه به برد آبیها، حالا آنها تقریبا قهرمان نیمفصل هستند، چرا که تفاضل گل استقلال 6 گل بیشتر از پرسپولیس است و بعید است در هفته آخر نتایج به گونهای باشد که آبیها قهرمانی نیمفصل را از دست بدهند. تنها حالتی که پرسپولیس میتواند قهرمان نیمفصل شود، این است که آبیها در مسجد سلیمان ببازند و پرسپولیس با تقاصل بیش از 5 گل فجر را ببرد، البته اگر تا آن روز کمیته استیناف رای نهایی خود را صادر نکند. اگر این رای به نفع گلگهر باشد، آن وقت ۲ امتیاز از استقلال و ۳ امتیاز از سپاهان کسر میشود و در آن صورت شاهد رقابت تنگانگی برای قهرمانی نیمفصل خواهیم بود. البته بعید است تا آخر هفته رای صادر شود و باید تقریبا همین جدول را ملاک قهرمانی نیمفصل بدانیم؛ جدولی که در آن استقلال با یک امتیاز به صورت قطعی قهرمان خواهد بود و با باخت هم تنها در صورت پیروزی پرگل قرمزها صدر را از دست میدهد.
* استقلال برنده بازی پنالتیها
دیدار تیمهای فوتبال استقلال تهران و مس رفسنجان در ورزشگاه آزادی برگزار شد که با پیروزی ۳ بر ۲ میزبان تهرانی همراه بود. کوین یامگا (۷ - پنالتی و ۵۹- پنالتی) و امین قاسمینژاد (۸۶) برای استقلال تهران و گادوین منشا (۳۴ - پنالتی) و محمدرضا سلیمانی (۳+۹۰) برای مس رفسنجان گلزنی کردند. شاگردان فرهاد مجیدی در استقلال بازی مستقیم و رو به جلویی را از سوت آغاز بازی در دستور کار قرار دادند که تلاش بازیکنان استقلال در دقیقه ۶ با سانتر قطری جعفر سلمانی همراه بود تا فرار یامگا باعث خطای مهدی ترکمان روی او شود و داور نقطه پنالتی را نشان دهد. یامگا نیز توانست بر خلاف جهت حرکت نوشی صوفیانی توپ را به تور دروازه مس بچسباند. بعد این گل، مس دست به حمله زد تا اینکه محمدحسین مرادمند روی پاس عمقی مسیها چارهای جز خطا روی مجید علیاری پیدا نکرد. به این ترتیب محمدحسین ترابیان داور بازی بار دیگر در سوت خود به نشانه پنالتی و این بار به سود مس دمید. گادوین منشأ برای ضربه پنالتی پشت توپ ایستاد و توانست در دقیقه ۳۴ آن را تبدیل به گل کند. همانطور که انتظار میرفت استقلال بازی رو به جلو را در آغاز نیمه دوم در دستور کار قرار داد تا بتواند خیلی زود دروازه مس رفسنجان را باز کند. تلاش آبیها ادامه داشت تا اینکه فرهاد مجیدی برای تقویت جناح راست خود تصمیم به ورود وریا غفوری به زمین مسابقه گرفت و به این ترتیب کاپیتان استقلال از دقیقه ۵۵ پس از چند هفته در میدان حاضر شد و جای سبحان خاقانی را گرفت. اصرار آبیپوشان به ایجاد موقعیت از همین جناح با فرار از سمت راست کوین یامگا همراه شد تا پاس عمقی او به رودی ژستد برسد. ضربه ژستد از کنار دروازه بیرون رفت اما خطای مدافع مس باعث شد ترابیان بار دیگر نقطه پنالتی را نشان دهد. تصمیمی که با اعتراض بازیکنان و مربیان مس همراه شد اما تغییری در نظر داور مسابقه ایجاد نکرد تا کوین یامگا دومین گل خود و تیمش را در دقیقه ۵۹ به ثمر برساند. در ادامه اشتباه عقیل کعبی در دقیقه ۸۶ کافی بود تا قاسمینژاد گل سوم استقلال را زده و تعویض طلایی فرهاد مجیدی لقب بگیرد. اگرچه مس در ادامه موفق شد یک گل دیگر بزند اما در نهایت بازی با نتیجه 3 بر 2 به سود آبیها به پایان رسید.
* پرسپولیس مقابل قعرنشین لیگ متوقف شد
تیم فوتبال پرسپولیس در هفته چهاردهم لیگ برتر برابر پدیده متوقف شد تا فرصتی عالی برای رسیدن به صدر جدول را از دست بدهد. در یکی از بازیهای هفته چهاردهم لیگ برتر فوتبال تیمهای پرسپولیس و پدیده مشهد به مصاف هم رفتند که این بازی در نهایت با نتیجه تساوی یک - یک به پایان رسید. در این مسابقه که از ساعت ۱۵ در ورزشگاه ثامن مشهد آغاز شد، مسعود زائر (۳۱- گل به خودی) برای پرسپولیس و وحید امیری (۴۵- گل به خودی) برای پدیده گلزنی کردند. به این ترتیب پرسپولیس ۲۹ امتیازی شد و با یک بازی بیشتر و تفاضل گل کمتر نسبت به استقلال از رسیدن به صدر جدول بازماند. پدیده هم که پیش از این با ۳ امتیاز در قعر جدول قرار داشت، با این تساوی ۴ امتیازی باقی ماند و از رده شانزدهم تکان نخورد. پرسپولیس در این بازی با ترکیب حامد لک، فرشاد فرجی، علی نعمتی، سعید آقایی، مهدی شیری (۷۸ - رضا اسدی)، کمال کامیابینیا، میلاد سرلک، سیامک نعمتی، مهدی ترابی، وحید امیری و عیسی آلکثیر (۵۲ - مهدی عبدی) بازی کرد. پدیده هم با سعید جلالیراد، محمدحسین حیدری، محمداحسان حسینی، مجتبی بیژن، صادق صادقی (۷۹ - میلاد کمندانی)، علی طاهران، مهرداد بایرامی (۶۵ - امیرحسین نعمتی)، مهدی شریفی (۶۱ - محمد محمدزاده) حسام پورهاشم، مسعود زائر و رحمان جعفری (۷۹ - معراج پورتقی) مقابل پرسپولیس به میدان آمد. پرسپولیس در نیمه نخست نسبت به پدیده بازی هجومیتری را به نمایش گذاشت و چند بار تا محوطه جریمه پدیده پیش رفت. عیسی آلکثیر یک بار در دقیقه ۹ و یک بار در دقیقه ۱۲ صاحب موقعیت شد اما در گلزنی موفق عمل نکرد. پرسپولیس در دقیقه ۳۱ صاحب یک ضربه کاشته شد که مسعود زائر، بازیکن تیم پدیده با یک ضربه سر به اشتباه دروازه تیم خودی را باز کرد. پرسپولیس این برتری خود را تا دقیقه آخر نیمه نخست حفظ کرد اما در شرایطی که همه در انتظار شنیدن سوت پایان نیمه از سوی محمدحسین زاهدیفرد، داور مسابقه بودند، این بار نوبت تیم پدیده بود که در موقعیتی مشابه و این بار با ضربه سر وحید امیری (بازیکن پرسپولیس) با گل به خودی کار را در دقیقه ۴۵ به تساوی بکشد.
* نیمه دوم؛ نمایش ضعیف پرسپولیس
پرسپولیس نیمه دوم برای به ثمر رساندن گل دوم جلو کشید. عیسی آلکثیر مهاجم پرسپولیس در این نیمه مصدوم شد و در دقیقه ۵۲ جای خود را به مهدی عبدی داد. سرخپوشان در این نیمه هم بر بازی تسلط داشتند اما در خلق موقعیت صد درصد گل، ناکام بودند. حملات پرسپولیس با دفاع فشرده پدیده و دوندگی زیاد بازیکنان این تیم راه به جایی نبرد. یکی از فرصتهای خوب پرسپولیس در دقیقه ۷۷ به دست آمد؛ جایی که سیامک نعمتی در یک رفت و برگشت در محوطه جریمه پدیده صاحب توپ شد اما ضربه او بعد از برخورد با مدافع پدیده راهی کرنر شد. پدیده هم که روی ضد حملات و استفاده از فضای پشت مدافعان پرسپولیس برنامه داشت، نتوانست به گل دوم برسد تا بازی با نتیجه تساوی یک - یک به پایان برسد.
ارسال به دوستان
آتش در قزاقخانه
از بازداشت رئیس سابق کمیته امنیت ملی قزاقستان به اتهام «خیانت به کشور» تا حضور تکفیریها در ناآرامیها
گروه بینالملل: قزاقستان در حالی ششمین روز ناآرامیهای خود را پشت سر گذاشت که اکنون دست خارجی و نقش برخی کشورها در راهاندازی درگیریهای خشونتبار در این کشور تا حدودی برملا شده است.
به گزارش «وطنامروز»، در حالی که درگیریهای مسلحانه در قزاقستان از آلماتی به سایر شهرها و مناطق این کشور گسترش یافته است؛ نقش شبهنظامیان نزدیک به ترکیه در ایجاد و تشدید ناآرامیهای این کشور پررنگتر از قبل شده است. با وجود آنکه هفته گذشته آنکارا به صورت رسمی اغتشاشات در قزاقستان را محکوم کرده بود، برخی رسانههای نزدیک به دولت و اردوغان، آشکارا از اعتراضات قزاقستان و مسلحان حمایت میکنند و میگویند ریشه این ناآرامیها، نارضایتی از نقش روسیه در تصمیمگیریهای آلماتی است.
در روسیه نیز با آنکه هنوز کرملین از نقش شبهنظامیان نیابتی ترکیه در ایجاد ناآرامیهای قزاقستان سخنی به میان نیاورده است اما رسانههای این کشور صراحتا میگویند ناآرامیهای قزاقستان، کودتای ترکیه علیه دولت آلماتی است که بر اساس برنامه بلندپروازانه و تفرقهافکنانه اردوغان در منطقه دنبال میشود. رسانههای روسیه به اظهارات مقامات پلیس قزاقستان استناد کردهاند که میگویند در برخی استانها و مناطق روستایی این کشور، انبارهای سلاحهای سبک بویژه تپانچه کشف کردهاند. پلیس قزاقستان همچنین گفته است بررسی حملات به مراکز دولتی بویژه مراکز نظامی در آلماتی و برخی شهرهای دیگر نشان میدهد حملهکنندگان کاملا در این باره آموزش دیده بودند. مقامات امنیتی قزاقستان نیز گفتهاند نحوه انتشار اخبار جعلی و تحریکآمیز در ناآرامیهای روزهای اخیر نشان داده دولت آلماتی با یک تیم آموزشدیده مواجه است.
از سوی دیگر روسها در شبکههای اجتماعی فیلمهایی را پخش کردهاند که در آنها نشان داده میشود برخی افراد با شعارها و انگیزههای تند قومیتگرایانه و سلفی در حال تحریک سایر مردم هستند. همچنین فیلمها و تصاویری منتشر شده است که حضور برخی شبهنظامیان نزدیک به ترکیه را که در جنگ سوریه حضور داشتهاند، در قزاقستان نشان میدهد. انتشار برخی فیلمها از توزیع گسترده سلاح در برخی مناطق و همینطور دستگیری «آرمان جوماگلیدف» تروریست تکفیری وابسته به ترکیه که در جنگهای عراق و سوریه حضور داشت نیز باعث شده است ناظران داخلی در قزاقستان و تحلیلگران بینالمللی آشوب در قزاقستان را تنها در قالب اعتراضات خیابانی به افزایش قیمت سوخت ارزیابی نکنند و این موضوع را در چارچوب برنامههای قومیتگرایانه ترکیه و رقابت ترکیه و روسیه در منطقه ارزیابی کنند.
* بازداشت رئیس سابق کمیته امنیت ملی
دستگیری عوامل موثر در ناآرامیهای جمهوری قزاقستان همچنان ادامه دارد. روز گذشته خبرگزاری «نووستی» گزارش داد «قاسم جومارت توکایف» رئیسجمهوری قزاقستان در نشست ستاد عملیاتی این کشور، در رابطه با حوادث تأسفبار و قربانیان بسیار زیاد ناآرامیهای اخیر در مناطق مختلف این کشور، روز دوشنبه (10 ژانویه / 20 دیماه) را روز «عزای ملی» اعلام کرد.
در این نشست که دادستان کل قزاقستان، رئیس کمیته امنیت ملی و وزرای موقت امور خارجه و دفاع این کشور هم حضور داشتند، توکایف دستور داد به بازسازی سریع تأسیسات و زیرساختهای آسیبدیده در نتیجه حملات تروریستی در آلماتی و دیگر شهرهای قزاقستان توجه خاص شود. وی همچنین دستور داد نیروهای انتظامی مضاعفی از برخی مناطق کشور برای شرکت در عملیات ضدتروریستی در آلماتی (که کانون اصلی ناآرامیهاست) اعزام شوند.
از سوی دیگر سرویس امنیت ویژه قزاقستان نیز دیروز اعلام کرد «کریم ماسیموف» رئیس سابق کمیته امنیت ملی این جمهوری به اتهام «خیانت به کشور» بازداشت شده است. به گفته مشاور سابق رئیسجمهوری قزاقستان، یکی از دلایل تشدید بحران کنونی در این کشور، خیانت برخی مقامات بلندپایه نیروهای انتظامی است که تلاش داشتند اعتراضات خیابانی سازماندهی شده را به کودتای دولتی و شورش نظامی تبدیل کنند.
* 4 هزار نفر بازداشت شدهاند
در همین حال وزارت کشور قزاقستان دیروز اعلام کرد ارگانهای انتظامی تاکنون بیش از 4 هزار و 400 نفر از شرکتکنندگان در ناآرامیها در مناطق مختلف این کشور را بازداشت کردهاند. تلاش نیروهای انتظامی برای برقراری نظم و امنیت در شهرهای مختلف قزاقستان، همزمان با عملیات پاکسازی نیروهای گارد ملی ادامه دارد.
به گزارش تسنیم، اتاق بازرگانی ملی قزاقستان نیز در بیانیهای یادآور شد آسیب کلی وارد شده به اقتصاد این کشور در جریان ناآرامیهای چند روز گذشته به بیش از 200 میلیون و 400 هزار دلار (بیش از 15 میلیارد روبل روسی) رسیده است.
* قزاقستان از تسویه حساب سیاسی تا جنگ داخلی
از مارس سال 2019 و پس از استعفای «نورسلطان نظربایف» رئیسجمهور پیشین این کشور که 28 سال زمام قدرت در قزاقستان را در دست داشت، این کشور وارد مرحله جدیدی از روند سیاسی و اجتماعی خود شد. پس از استعفای رئیسجمهور وقت، «قاسم جومارت توکایف» به مدت ۳ ماه امور ریاستجمهوری را بر عهده گرفت و در انتخابات ماه ژوئن وی توانست با کسب 71 درصد آرا عنوان رئیسجمهور جدید قزاقستان را از آن خود کند. طی 2 سال گذشته توکایف با اتخاذ رویکردی عملگرایانه قزاقستان را وارد فرآیند اصلاحات سیاسی و اجتماعی کرده است؛ اصلاحاتی که عموما در راستای نفی سیاستها و رویکردهای گذشته اعمال میشود. در همین راستا در این مدت در ابعاد سیاسی و اقتصادی عرصه برای «نظربایف» رئیسجمهور پیشین و حامیان و نزدیکان وی تنگ شده است. به عبارت دیگر محدودسازی رئیسجمهور سابق از همه ابعاد قدرت راهبرد اصلی توکایف در سیاست داخلی است. این اقدامات تا جایی پیش رفت که در پی تحولات اعتراضی روزهای اخیر «نورسلطان نظربایف» از ریاست شورای امنیت این کشور استعفا کرد. نظربایف پس از اعلام استعفای خود از سمت ریاستجمهوری قزاقستان در سال 2019، به صورت مادامالعمر مسؤولیت ریاست شورای امنیت این کشور را با خود داشت. در پی این استعفا، توکایف جایگزین وی در این سمت شد. علاوه بر این، او «صمد آبیش» برادرزاده «نورسلطان نظربایف» و معاون اول رئیس کمیته امنیت ملی این کشور را نیز عزل و بنا بر برخی شنیدهها وی را بازداشت کرده است. ضمن اینکه در پی این تحولات برخی منابع محلی از فرار برخی تجار و نزدیکان نظربایف از قزاقستان خبر دادند. علاوه بر این خبرهایی مبنی بر فرار نظربایف به بیشکک در روزهای اولیه اعتراضات شنیده شد که دیروز از سوی دفتر وی تکذیب شد. بر این اساس، برخی کارشناسان معتقدند توکایف در پی این است تا ضمن مقابله با اعتراضات، آخرین تسویهحسابهای سیاسی را در قزاقستان به سرانجام برساند.
در همین حال خبرگزاری رویترز در گزارشی اعلام کرد اعتراضات در واکنش به افزایش قیمت سوخت در قزاقستان به جنبشی گسترده علیه «نورسلطان نظربایف» رئیسجمهوری پیشین تبدیل شده است؛ کسی که سال ۲۰۱۹ پس از چندین دهه از سمت ریاستجمهوری کنارهگیری کرد اما به عنوان قدرت واقعی قزاقستان باقی مانده است.
* تاثیر رقابتهای بینالمللی در تحولات قزاقستان
با توجه به ویژگیهای دموگرافی و ژئوپلیتیک قزاقستان، این کشور را میتوان به عنوان «مکمل ژئوپلیتیک روسیه و چین» قلمداد کرد. این امر به منزله جایگاه ویژه این کشور در مناسبات قدرتهای جهانی است. علاوه بر این، وجود جمعیت ترک زبان در این کشور منجر به تعاملات و نفوذ ترکیه در آن شده و مرز طولانی این کشور در دریای خزر که بیشترین سهم از این پهنه آبی را برای آن فراهم کرده است، جایگاه مهمی به قزاقستان در معادلات انرژی و ترانزیتی داده است. با توجه به رویکرد متفاوت رئیسجمهور فعلی قزاقستان با سلف خود در اتخاذ راهبرد نزدیکی هر چه بیشتر به روسیه و تعاملات توکایف با آمریکا و چین، به نظر میرسد قزاقستان به میدان جدیدی برای وزنکشی قدرتهای جهانی مبدل شده است. 7600 کیلومتر مرز مشترک قزاقستان و روسیه از یک سو و وجود جمعیت اویغور چین در بخشی از شرق و جنوب قزاقستان اهمیت این کشور را برای روسیه و چین فزاینده کرده است. از سوی دیگر رویکردهای رئیسجمهور جدید در برقراری رابطه با غرب، آمریکا و متحدان آن را برای نفوذ در این کشور مجاب کرده است. توکایف در 2 سال اخیر درباره تحولات قرهباغ و کریمه 2 موضع متفاوت اتخاذ کرده است. او از سویی قائل به تخلیه قرهباغ به نفع جمهوری آذربایجان و از سوی دیگر حامی روسیه در تحولات اوکراین است. این مساله رویکرد عملگرایانه وی را نشان میدهد. با این حساب میتوان گفت قزاقستان عرصه جدید تضاد منافع چین و آمریکاست و همچنین ترکیه نیز در پی تنشهای اخیر با روسیه به دنبال کسب منافع حداکثری از این بحران و تحت فشار قرار دادن روسیه مشابه آنچه در جنگ ۲۰۲۰ قرهباغ انجام داد، است. از این منظر سیاستهای ترکیه در قزاقستان را با توجه به مغایرت منافع با روسیه، میتوان در راستای منافع آمریکا تحلیل کرد.
در همین راستا «آناتولی آنتونوف» سفیر روسیه در واشنگتن در مصاحبهای با نشریه نیوزویک (Newsweek) که صبح دیروز منتشر شد، یادآور شد گسترش ایدئولوژی تندروی مذهبی در آسیای مرکزی، نتیجه اقدامات مداخلهجویانه نظامی کشورهای غربی در منطقه خاورمیانه است. به گفته وی، نگرانی جدی درباره ادامه گسترش تمایلات افراطی در منطقه آسیای مرکزی وجود دارد. آنتونوف توضیح داد: «مشکل ریشهای در این زمینه در نتیجه اقدامات بیثباتکننده نظامی آمریکا در مناطق غربی و مرکزی آسیا - در خاورمیانه و افغانستان- به وجود آمده است. در حالی که این مداخلات کشورهای غربی به بهانه دفاع از دموکراسی و حقوق بشر بوده، دقیقا مشکلات انسانی در این منطقه را افزایش داده است که همه با نمونههای آن آشنا هستند». باید توجه داشت که تحولات قزاقستان در عرصه رقابت قدرتهای جهانی نیز تاثیرگذار خواهد بود. به نظر میرسد در فاصله یک روزمانده تا نشست «گفتوگوهای امنیتی راهبردی» آمریکا و روسیه در 10 ژانویه، گمانهزنیها درباره تاثیر تحولات قزاقستان بر این مذاکرات و تاثیر آن بر بحران اوکراین تشدید شود.
ارسال به دوستان
جهاد توزیع
عباس اسماعیلگل: پس از برگزاری مراسم سالگرد سید شهدای مقاومت، شهید سپهبد حاجقاسم سلیمانی، یکی از مواردی که بیش از وجوه دیگر در نظرم برجسته شد، کمیت تولیدات فرهنگی بود که حجم قابل توجهی از آنها از کیفیت قابل قبولی برخوردار نبودند. البته معدود آثار باکیفیت و قابل قبولی هم دیده شد که مشخص بود تولیدکنندگان آنها زحمت بسیار بردهاند. در این بین یکی از خبرها قابل تأمل بود؛ بر اساس اطلاعات نهادهای متولی کتاب از زمان شهادت سردار سلیمانی تا یکم دی امسال ۴۲۰ عنوان کتاب درباره شهید سلیمانی منتشر شده است. در خبرها البته توضیح داده شد این ۴۲۰ عنوان، فقط کتابهایی است که مستقیم به سردار سلیمانی ارتباط دارد و با احتساب کتابهایی که درباره همراهان و محافظان ایشان نوشته شده است، حدود ۴۵۰ کتاب در بازه زمانی ۲ ساله منتشر شده است که عددی قابل توجه و تحلیل است. از میان این 450 عنوان شاید با تسامح بشود 20 عنوان کتاب را به عنوان کتابهایی که قابلیت خوانده شدن توسط عموم را داشته باشند، معرفی کرد. ضمن اظهار ارادت به نیت و توجه همه علاقهمندانی که در این باره فعالیتهایی داشتهاند، یک سوال اساسی مطرح میشود و آن اینکه: چرا بخشی از این انرژی و توجه در تولید (که عمدتا به نتایج خوبی نمیرسد) به مساله «توزیع» معطوف نمیشود. با کسب اطلاعی که از حوزههای متولی کتاب انجام دادم و با اخباری که از خبرنگاران حوزه کتاب دریافت کردم، متوجه شدم بخش مهمی از این تولیدات در حوزه نشر مربوط به نهادهای محلی یا بومی است که با کیفیت بشدت نازلی منتشر شدهاند. حتی اگر مساله حفظ میراث معنوی حاجقاسم را به عنوان پیشفرض منطقی تولیدات فرهنگی مربوط به ایشان در نظر نگیریم، بازهم جای اشکال است که چرا به جای جدی گرفتن مساله «توزیع»، عمده نهادها بنای «تولید» ولو با هر کیفیتی دارند. مساله «توزیع»، آنقدر مهم است که من در شرایط امروز از آن به «جهاد توزیع» تعبیر میکنم. یکی از کاستیهای جریان فرهنگی انقلاب، ناتوانی در توزیع است؛ آنچنان که همین تولیدات محدود فرهنگی نیز به شکل قابل قبولی به دست مخاطب هدف نمیرسد. جدی گرفتن مساله توزیع به جای تمرکز بیشمار دستگاهها بر مساله تولید - به هر قیمتی - از جهات متعدد ارزشمند است؛ اول اینکه محصول فرهنگی با قیمت ارزانتری به دست مخاطب میرسد، چون بخشی از هزینه تولید میتواند به عنوان یارانه محصول فرهنگی عمل کند و از قیمت آن بکاهد. ضمن اینکه وقتی چند محصول خوب از نظر کیفی به عنوان محصولات هدف برای جمعیت زیادی از مخاطبان در نظر گرفته شود، میشود فضاهای گفتمانی پیرامون محتوای کتاب ایجاد کرد و البته فواید فراوان دیگر که در این مجال نمیگنجد.
ارسال به دوستان
رویارویی آمریکا و روسیه به زمین قزاقستان کشیده میشود؟
فرزانه دانایی: واشنگتن که گمان میبرد میتواند از فرصت اعتراضات در قزاقستان به نفع اهداف خود در تحت فشار گذاشتن روسیه استفاده کند، از اعزام نیروهای ارمنستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و روسیه به این کشور برای برقراری آرامش و صلح در این کشور بشدت شگفتزده شد. این شگفتی را میتوان در صحبتهای «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید مشاهده کرد که گفت برای آمریکا قانونی بودن درخواست مقامات قزاقستان جهت استفاده از نیروهای سازمان پیمان امنیت مشترک در این کشور جای سوال دارد.
در عین حال «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه دولت بایدن نیز در هشداری به دولت قزاقستان، درباره تاثیرگذاری ارتش روسیه بر وضعیت سیاسی قزاقستان بعد از حضورشان در این کشور گفته بود شاید «رژیم قزاقستان» نتواند کنترل دوباره خود بر کشور را به دست آورد. او در همین ارتباط تصریح کرد: «درسی که از تاریخ اخیر میتوان گرفت این است که زمانی که روسها به خانه شما بیایند، گاهی اوقات بسیار سخت است که آنها را وادار به خروج از آنجا کنید». این صحبتها با این حال موجی از اعتراضات و همچنین شوخی در شبکههای مجازی را با خود به همراه داشت. در شبکههای مجازی کاربران اینترنتی با اشاره به حضور 20 ساله آمریکا در افغانستان و همچنین حضور تقریبا ۲ دههای در عراق بیان کردند این آمریکاست که بعد از شروع هر جنگی تا چند دهه، خاک کشوری را که مورد تجاوز قرار داده است، ترک نمیکند؛ مگر اینکه او را مجبور به خروج از منطقه کنند.
آمریکاییها در عین حال بر این عقیدهاند تهدیدهای آنها در قبال روسیه در مساله اوکراین نتوانسته مسکو را به حد کافی تحت تاثیر قرار دهد. آنها انتظار داشتند مسکو برای جلوگیری از چالش بیشتر با ایالات متحده، برنامه حمله به اوکراین را لغو کرده و در لاک دفاعی فرو رود اما با درخواست قزاقستان برای اعزام نیرو به این کشور، کرملین به سرعت وارد میدان شد و توانست با سرعت زیادی نیروهای خود را به آلماتی بفرستد. همراهی دیگر کشورهای منطقه در این اقدام و اجرای پیمان امنیت جمعی در بین کشورهای حوزه آسیای میانه، باعث شد آمریکا این بار در لاک دفاعی فرو رود و تنها به گفتن جملاتی درباره ضرورت گسترش ناتو به شرق در مقابل تهدیدات روسیه اکتفا کند. مسکو البته با ارسال سریع نیرو به قزاقستان نشان داد واشنگتن دیگر نمیتواند با ایجاد آشوب و درگیری در داخل کشورهای منطقه بویژه به راه انداختن انقلابهای رنگین، در وضعیت ثبات سیاسی موجود در کشورهای آسیای میانه تغییری ایجاد کند. روسیه البته در این باره تجربه تلخ انقلابهای رنگی در اوکراین و گرجستان را نیز به یاد دارد و اجازه نمیدهد این اتفاقات این بار در حوزه دفاعی و امنیتی «خارج نزدیک» این کشور اتفاق بیفتد.
مسؤولان آمریکایی اما در شرایطی از غیرقانونی بودن حضور نیروهای روس در قزاقستان خبر میدهند که سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) نهادی پذیرفته شده از سوی نهادهای بینالمللی است و حتی عضو ناظر شورای امنیت سازمان ملل نیز هست و روسیه و دیگر کشورهای عضو این سازمان بنا بر بند 4 اساسنامه این سازمان و بر اساس درخواست یکی از اعضا، نیروی صلحبان به قزاقستان اعزام کردهاند.
در عین حال نوع اقدامات معترضان و آشوبگران در آلماتی و دیگر نقاط قزاقستان مانند سر بریدن ۲ پلیس این کشور، فرضیه حضور تکفیریها در اغتشاشات قزاقستان را بسیار قوی میکند و اگر جلوی این اغتشاشات گرفته نشود، احتمال سرایت این اقدامات به دیگر جمهوریهای آسیای مرکزی بسیار زیاد بوده و در نهایت، آتش این تحولات، همسایگانی چون روسیه را خواهد گرفت. این مساله به همراه درخواست رسمی دولت قزاقستان برای حضور نیروهای روس در این کشور، باعث میشود مساله قانونی و مشروع بودن این اقدام بیش از پیش برای نهادهای بینالمللی آشکار شود.
ارسال به دوستان
چند نکته درباره گرانی احتمالی شکر
میثم مهرپور*: در روزهای گذشته خبری مبنی بر پیشنهاد و تمایل وزارت بهداشت در راستای اعمال سیاستهای قیمتی مانند حذف یارانه پرداختی یا وضع مالیات اضافه بر ۲ کالای قند و شکر و به تبع آن افزایش قیمت این ۲ کالا در رسانهها منتشر شد. استدلال وزارت بهداشت بالا بودن سرانه مصرف این ۲ محصول در کشور و آسیبهای مصرف بیش از حد آنها برای سلامت شهروندان بود؛ خبری که البته با انتقاد و حتی تمسخر و کنایه برخی رسانههای جریان اصلاحطلب از جمله شرق مواجه شد. این رسانهها این سوال را مطرح کردند: آیا دولت میخواهد قیمت قند و شکر را برای حفظ سلامتی مردم افزایش دهد؟
برخلاف آنچه طی روزهای گذشته درباره این مساله عنوان شد اصل این موضوع، مسالهای کاملا عقلایی و حتی اقتصادی بوده و تقریبا میتوان گفت فقط کشورهای کمتر توسعهیافتهای مانند ایران تا به حال به این مسائل و سیاستها دقت کافی نداشتهاند. لذا در این نوشته سعی کردهام به اختصار ضمن بررسی ماهیت این مساله، در چند نکته پیشنهادهایی را برای اجرای صحیح و بدون تبعات چنین ایدهای ارائه دهم.
***
1- فلسفه پرداخت یارانه به کالاها یا خدماتی که دارای اکسترنالیتی مثبت (آثار بیرونی مثبت) در زندگی مردم است، موضوعی کاملا پذیرفتهشده در علم اقتصاد و البته فراتر از آن عقل و منطق است. از سوی دیگر، طبیعی است بسیاری از کالاها یا خدمات در ایران یا دنیا وجود دارند که با علم به آسیبزا بودن یا مثلا تبعات و مضرات مصرف آن، دارای تقاضا بوده و بر اساس اصل عرضه و تقاضا، تولیدکنندگانی به سمت تولید و عرضه این کالاها میروند. نمونه بارز و علنی آن را میتوان تولید مواد دخانی از جمله توتون و تنباکو در ایران و بسیاری از کشورهای دنیا یا حتی تولید و عرضه برخی کالاهای ممنوعه در برخی کشورهای دنیا دانست. سوال این است: آیا کسی وجود دارد که به آسیبهای قطعی و مضرات محصولات دخانی بر سلامت انسان تردید داشته باشد؟ آیا نگاه دولت، از حیث تشویق و تنبیه شهروندانش در حوزه مصرف کالاها و خدمات باید یکسان باشد؟ طبیعتا پاسخ هر ۲ سوال «خیر» است. یعنی هیچ عقل سلیمی منکر آسیبهای ناشی از مصرف سیگار و سایر مواد دخانی نیست اما بهرغم این مساله، این کالاها تقریبا در تمام جوامع دنیا عرضه و استفاده میشوند. از طرفی منطق حکم میکند دولت روند استفاده از کالاها یا خدماتی (مانند محصولات لبنی، امکانات ورزشی و...) را که منجر به افزایش سلامت و کاهش هزینههای درمانی میشود تسهیل کند.
2- نگاهی به سرانه مصرف کالاهایی مانند نوشابههای گازدار و محصولات لبنی در ایران و قیاس آنها با کشورهای توسعهیافته نشاندهنده غلط بودن سیاستگذاریهای ما در این حوزه است؛ به نحوی که عملا برای سیاستگذار ما تفاوت چندانی میان شیر و نوشابه یا شکر و دارو وجود نداشته است. سرانه مصرف نوشابههای گازدار در دنیا 10 لیتر اما در ایران 40 لیتر و مصرف سرانه محصولات لبنی در دنیا بیش از 150 لیتر اما در ایران حدود 50 لیتر یا سرانه مصرف شکر در ایران حداقل 5 برابر سرانه مصرف در دنیاست. قطعا این اعداد اتفاقی نبوده و نشاندهنده مسیر اشتباه دولتهای ایران در سیاستگذاری قیمتی است.
3- خبر حذف یارانه یا وضع مالیاتهای اضافه بر قند و شکر، ممکن است منجر به بروز برخی نگرانیها میان مردم شود. برخی مردم بهرغم پذیرش و علم به این موضوع که قند و شکر برای سلامت آنها مضر است، معتقدند هدف دولت از این اقدام -یا اقدامات مشابه- کاهش تعهدات خود (حذف یارانه) یا افزایش درآمدهایش (وضع مالیات اضافه) است. با این حال، این موضوع دهههاست در اقتصادهای مدرن اعمال شده و امروز شاهدیم در بسیاری از این اقتصادها به کالاهایی با اکسترنالیتی منفی مانند الکل، سیگار، محصولات غیراخلاقی، قمار، قند و شکر و... نهتنها یارانهای پرداخت نمیشود، بلکه مالیاتهایی سنگینی نیز از آنها دریافت میشود. این دولتها معتقدند ما میدانیم این کالاها و خدمات برای سلامت جسمی و روحی جامعه مضر است اما چون تقاضای آن در جامعه وجود دارد با وضع مالیاتهای سنگین سعی در کاهش مصرف این کالاها داشته و از طرفی با حمایت یارانهای از کالاهای مفید، سعی در افزایش مصرف آنها داریم؛ سیاستی که قیاس سرانه مصرف ایران با این کشورها در برخی از این محصولات مانند قند و شکر، مواد دخانی و محصولات لبنی نشان میدهد این سیاست تا حدود زیادی موفق بوده است.
4- دولتها در ایران طی چند دهه گذشته با تکیه بر درآمدهای نفتی، به برخی کالاها و خدمات مانند صنعت چاپ و نشر، مواد پروتئینی مثل گوشت، مرغ و تخممرغ، بهداشت و درمان، آموزش و... یارانه پرداخت کردهاند. این منابع گاه به قدری بوده که فارغ از مفید یا مضر بودن یک کالا یا خدمت و صرفا به دلیل مصرف بالای آن کالا در کشور، به برخی کالاهای غیرضرور یا حتی مضر مانند همین قند و شکر مورد اشاره (به واسطه سرانه مصرف بالا در کشور) یارانه پرداخت شده است. حالا طی یک دهه اخیر، یارانههای پرداختی به مرور از این کالاها حذف شده یا دولت تصمیم دارد میزان مالیات دریافتی از برخی از این کالاها را افزایش دهد؛ اقدامی که اگرچه اصل آن درست است اما نحوه نگاه دولت به موضوع و هدف از اجرای آن شاید از اصل مساله مهمتر باشد.
5- آیا هدف دولت از افزایش قیمت قند و شکر یا مواد دخانی و... (چه از طریق حذف یارانه، چه از طریق وضع مالیات اضافه) صرفا کاهش تعهدات یا افزایش درآمدهای خود است؟ اگر پاسخ مثبت است، این سوال پیش میآید: اگر درآمدهای دولت (از طریق افزایش قیمت نفت یا لغو تحریمها) افزایش یابد، قرار است باز به روند سابق بازگردیم؟ طبیعتا فشار افزایش قیمتها، ولو در کالاهایی با اکسترنالیتی منفی چون سیگار، نوشابههای گازدار، قند و شکر و... به همین مردم وارد خواهد شد بویژه که اکثر این کالاها نیز لوکس نبوده و بخش قابل توجهی از مصرف این کالا نیز ممکن است از سوی افراد و دهکهای پایین درآمدی باشد. پس راهکار چیست؟
باید اذعان داشت اصل این ایده، یعنی افزایش مالیات و به تبع آن افزایش قیمت این قبیل کالاها (از جمله مواد دخانی، قند و شکر، محصولات غذایی کمارزش و...) زمانی منطقی است که منابع حاصل از آن صرف کاهش قیمت یا حمایت قیمتی از کالاهای دارای اکسترنالیتی مثبت مانند امکانات و خدمات ورزشی، محصولات لبنی و... شود. افزایش قیمت مواد دخانی یا شکر و... با این استدلال که برای سلامت افراد مضر است- اگر چه استدلال درستی است- اما بدون کاهش قیمت محصولات لبنی و خدمات ورزشی و... صرفا به معنای پر کردن بخشی از چاله کسری بودجه دولت و ایجاد فشار روی مردم است. اما هدفمند کردن مالیاتستانی و پرداخت یارانهها فارغ از موضوعات و دغدغههای بودجهای را میتوان به معنای آیندهنگری، کاهش هزینههای درمانی کشور در آینده و سیاستگذاری دولت در مسیر صحیح دانست؛ مسیری که قطعا هیچکس به آن معترض نخواهد شد و حرکت دولت به این سمت ضروری است.
* کارشناس ارشد اقتصاد
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|